poniedziałek, 23 czerwca 2014

Kruk - Mistyczny strażnik ścieżki duchowej

Kruk - Mityczny Strażnik Ścieżki 


Kruk (Corvus corax) - największy przedstawiciel rodziny wróblowatych -  pełnił olbrzymią rolę w mitologiach różnych kręgów kulturowych. W dawnych mitach pełni role wyłącznie pozytywne, chociaż także związane ze śmiercią czy ostrzeganiem. Czarny kruk uchodzi za symbol inteligencji, jest ptakiem wróżebnym i proroczym, ale również utożsamianym ze zdobywcą świecidełek, bo jak sroka porywa drobne przedmioty, które przez brak wola ukrywa w różnych zakamarkach. Jest ptakiem słońca i świtu, bo krakaniem od przedświtu obwieszcza nadchodzący dzień, zachęcając do wczesno-porannej praktyki duchowej. W Turcji i na Bliskim Wschodzie oraz w Persji z tego powodu kruki pełniły ważną rolę w kulcie Boga Mitra – ten kto osiągnął najniższy stopień wtajemniczenia w mitraizmie otrzymywał nazwę „kruk”. Spostrzegawczość, pojętność, oswajalność i bystrość uczyniły z kruka posła bogów. W średniowieczu kojarzono kruka (przez zwrot „paść kruki”) ze śmiercią na szubienicy. Inne powiedzenie ma jednak bardziej pozytywne znaczenie – „kruk krukowi oka nie wykole” oznacza, że swój swego nie skrzywdzi. Kruk rozpoznaje innego kruka i nie krzywdzi członków swojej wspólnoty - to podstawowa zasada Braterstwa Mitry. Kruki to także ci, którzy wstają wcześnie i oglądają światło świtu oraz wschodzącego Słońca. 

Kruk - Corvus corax 
Jego zasadnicza rola w symbolice wszystkich ludów i wszystkich kultur to bycie strażnikiem tajemnic. Pilnuje tajemnic przyszłości i wróżby. Widać to już w mistyce babilońskiej, w której wtajemniczany w misteria adept, musiał przejść siedem stopni uświadomienia, przybierając kolejno siedem imion. Pierwsze z nich to Kruk – symbol pierwszego stopnia, podobnie jak w misteriach Mitry. Wyraźna tu jest jego rola jako symbol strażnika progu tajemnic. Ten próg musiał być przekroczony, aby osiągnąć później pełną mądrość i czystość. Jego rolę strażnika poszerzano czasem. Np. w niektórych poematach o wyprawie Argonautów – np. Apolloniosa i Apollodorosa – pojawia się kreteński olbrzym z brązu, Talos, który oblatuje trzy razy dziennie wyspę i miota kamienie z procy, uniemożliwiając Argonautom przybicie do brzegu. Talos w astronomicznym traktacie późnoantycznym babilończyka Teukrosa objawia się jako konstelacja, a na jego głowie widnieje sylwetka kruka. Kruk jest także częstym znakiem na babilońskich kamieniach granicznych. W Afryce kruk właściwie wszędzie pełni rolę przewodnika, strażnika i ostrzegającego przed niebezpieczeństwem. 

Kruki są symbolem małżeńskiej wierności, gdyż łączą się w pary na całe życie, a niewierność jest u nich bardzo rzadka. Pary zwykle co roku wybierają to samo miejsce na gniazdo. Na swym terytorium pozostają przez cały czas, tworzone pary są monogamiczne. Kruki dochowują sobie wierności prawdopodobnie do końca życia, nie są znane przypadki zmiany partnera czy partnerki w czasie życia tego drugiego. Kruki budują gniazdo na wierzchołku wysokiego drzewa, najczęściej iglastego, np. świerka lub sosny o gęstej koronie, a w górach na półce skalnej. Rzadziej gnieździ się para kruków na liściastych drzewach. Potężne gniazdo zbudowane z grubych gałęzi i drobniejszych patyków, wyściełane mchem, miękkimi trawami, korzonkami i sierścią zwierząt. Kruk uchodzi za symbol ptaka długowiecznego, chociaż współcześnie życie kruków jest coraz krótsze, w nieodpowiednim środowisku trwa zaledwie 10-15 lat. Znany jest przypadek kruka z londyńskiej twierdzy Tower, który na zamku dożył 44 lat, acz jeszcze na podstawie obrączkowania rejestruje się osobniki w wieku ponad 40 lat. W rzeczywistości stwierdzono, że pewien oswojony od pisklęcia kruk żył 69 lat przyjaźniąc się z człowiekiem, który go wychował. W różnych legendach i podaniach długowieczność kruków jest często wysławiana – niektórzy uważali, że niektóre osobniki żyły nawet 3 razy dłużej niż człowiek, to jest do 150 czy 180 lat. W odpowiednich warunkach kruk może żyć rzeczywiście bardzo długo. 


Partnerzy sukcesywnie razem rozbudowują lub naprawiają uszkodzoną platformę gniazdową, toteż po kilku sezonach lęgowych dochodzi ona do metra wysokości. Na przedwiośniu – pod koniec lutego i w marcu – samica kruka składa 5–6 różnobiegunowych, silnie wydłużonych jaj o średnich wymiarach 46x33 mm, o tle zielonkawym lub niebieskawym z gęstymi brunatnymi plamkami. Jest to więc jeden z najwcześniej przystępujących do lęgów ptaków w Polsce. Od złożenia pierwszego jaja tylko samica siedzi na jajach około 20–23 dni czyli przez okres trzech tygodni. W tym czasie samiec ją dokarmia. Rodzice wspólnie dokarmiają swoje potomstwo. Pisklęta, gniazdowniki, opuszczają gniazdo po około 5–6 tygodniach (ok. 40 dniach). Młode osiągają dojrzałość płciową przeważnie po 3 latach. Ptaki wyprowadzają jeden lęg w ciągu roku. Mistycy związani z tradycją Mitry przyjęli okres trzech tygodni jako rekolekcje ugruntowujące w naukach i praktykach na wzór wysiadywania jajek przez samicę kruka. W czasie takiego odosobnienia medytacyjnego współbracia dostarczają pożywienia osobie pogrążonej w praktykach. 

Również w Babilonii Kruk stał się jedną z najważniejszych konstelacji na niebie. Co ciekawe, w latach przestępnych wchodził do zodiaku babilońskiego, uzupełniając jego liczbę do trzynastki, „feralnej” czyli wróżebnej. Następnie, już w Grecji, kruk – chociaż czarny – stał się ptakiem słonecznym. Był nawet symbolem samego słońca, tzw. „starego słońca”, strąconego z tronu i odzyskującego swoją władzę po zachodzie – Saturna. Jako planeta jest on widoczny tylko w nocy. Jego innym imieniem jest Nemezis (Przeznaczenie). Tutaj pojawia się także jego funkcja strażnika. Saturn w astronomii babilońskiej, a później i greckiej, nazywany był Gwiazdą Słońca; nieco rzadziej Gwiazdą Przeznaczenia. Kruk jako początkowy stopień na duchowej ścieżce rozwoju symbolizuje zdolność wglądania w Przeznaczenie, zdolność rozpoznawania Przeznaczenia i akceptowania oraz wypełniania Przeznaczenia. Pierwszy krąg ścieżki duchowego rozwoju to etap nauki rozpoznawania i realizowania tego, do czego się jest Przeznaczonym. 

Bóstwo Apollo w mitologii greckiej jest wieszczem i wróżbitą, jest opiekunem wyroczni delfickiej i wszystkich proroctw, wróżb i przepowiedni. Kruk – ptak Saturna – jest bardzo blisko związany z Apollinem. Jest jego ulubionym ptakiem, sługą i posłańcem. Czasami jest także utożsamiany z Apollinem. Owidiusz w Metamorfozach (V 325) (tak jak i wielu innych autorów greckich), powtarza za Pindarem grecko-egipski mit o przeobrażeniu się bogów w zwierzęta: Apollo zamienił się wtedy w kruka. Strabon uważał, że w miejscu wyroczni kruk oznaczał miejsce, gdzie znajduje się pępek świata. Na podstawie badań w XX wieku naukowcy z Nowej Zelandii dowiedli, że kruki umieją łączyć elementy zdobytej wcześniej wiedzy, by rozwiązać nowy problem. Odkryli, że kruki spośród wszystkich ptaków, mają najlepiej rozwinięte fragmenty mózgu odpowiadające za kojarzenie faktów i abstrakcyjne myślenie. Oswojenie kruka (od pisklęcia) i władanie oswojonym krukiem uchodziło za magiczną zdolność panowania nad światem zwierzęcym w wielu szkołach hermetycznych i magicznych. 

Autorzy starożytni dostrzegali i akcentowali dwoistość kruka – jako saturnicznego ptaka nocy i jako apollińskiego ptaka dnia. Przykładowo u Owidiusza (Metamorfozy II 534) kruk jest pierwotnie ptakiem białym. Tak jak zapewne biały był Saturn (jego pierwotny pan) jako słońce. Na kolor czarny został zamieniony, a właściwie przeklęty, przez Apolla, gdy kruk wyjawił mu tajemnicę jego kochanki Koronis. Kruk wyjawił Apollinowi, że jego kochanka była brzemienna z synem Apollina, gdy postanowiła wyjść za prostego chłopca – Ischysa. Rozwścieczony tą informacją Apollo przemienił kruka na czarnego (barwa miała symbolizować żałobę, bo bóg potem swego czynu żałował) i zabił Koronis. Po uprzytomnieniu sobie, że Koronis nosi w łonie jego syna, dokonał operacji cesarskiego cięcia i wydobył dziecko, którym był przyszły Asklepios (Eskulap). Kruk więc przewyższał „wiedzą tajemną” i przenikliwością, samego boskiego Apollina, opiekuna wyroczni. 

Pierwotnie kruk zasiedlał tylko duże i odludne lasy, rozległe, nisko położone regiony - stąd poleca się adeptom kultu Mitry odosobnienia i dłuższe przebywanie w puszczach i dzikich leśnych ostępach. Obecnie jednak z powodu ogromnych zniszczeń przyrody kruk zajmuje obrzeża dużych kompleksów leśnych liściastych i iglastych, gdzie starodrzew przeplata się z bujnymi łąkami, zadrzewienia śródpolnymi, w pobliżu rzek i zbiorników wodnych, pól poprzecinanych kępami wysokich drzew, poręb, skalistych wybrzeży i zboczy. Zamieszkuje prawie wszystkie typy krajobrazu, również w górach (w Alpach spotyka się go do wysokości 2400 m), na północy bezdrzewną tundrę, a na południu krzaczaste stepy i tereny podobne do pustyń, choć nie ma go w lasach deszczowych. Kruk kocha dziką, pierwotną przyrodę, najlepiej dzikie puszcze, stąd leśnych pustelników mitraickich nazywano leśnym bractwem albo leśnym ludem. 

W mitologii Skandynawów był często związany z Odynem. W ikonografii pojawiają dwa kruki, które uosabiają Pamięć Muninn i Myśl Huginn.  Hugin i Munin siedzące na ramionach Odyna, władcy mądrości, bogów i świata. Kruk symbolizuje umysł i pamięć, zasadę tworzenia w przeciwieństwie do dwóch wilków obrazujących zasady niszczenia. Miał przynosić Odynowi wieści z Ziemi. Żydowska Hagada opowiada o dwóch krukach Eliasza – jeden przynosi deszcz, a drugi suszę. Jeden więc oznaczał życie, a drugi śmierć. W innym fragmencie z rozkazu Boga ptaki karmią proroka chlebem i mięsem (motyw ten powtarza się w św. Pawła Eremity w pustyni tebańskiej, u św. Meinrada w środkowej Szwajcarii, u św. Benedykta na pustyni, św. Antoniego i wielu innych). Symbolizuje tu żywiciela głodnych. W Ewangelii św. Łukasza kruk symbolizować ma wiarę w opatrzność Bożą: „Przypatrzcie się krukom, iż nie sieją, nie mają spiżarni ani spichlerza, a Bóg je karmi”. 

Kruk koegzystuje z ludźmi od tysięcy lat, na niektórych obszarach rozmnożył się tak bardzo, że uważa się go za szkodnika. Zawdzięcza to swojej wszystkożernej diecie. Kruki są także wszechstronne w znajdowaniu źródeł pożywienia, jedzą padlinę, owady i odpady spożywcze, a także ziarna zbóż, jagody, owoce. Kruk jest także związany z mitami rezurekcyjnymi, zmartwychwstańczymi. Jest wmieszany w wiele wydarzeń związanych ze wskrzeszeniem w mitach różnych kręgów kulturowych, nawet tak odległych jak Grecja i Indianie amerykańscy. W mitologii greckiej jest związany z narodzinami Asklepiosa z martwego łona matki, a u Indian jest związany z odnalezieniem i przywróceniem do „życia” ukradzionego słońca. W wyniku jego działalności rodzi się Asklepios, który jako lekarz będzie wskrzeszał nawet umarłych. We wszystkich powyższych rolach kruk występuje w Dziadach Adama Mickiewicza, zwłaszcza w „Małej Improwizacji”, gdy strzeże świata tajemnego przed nieprzygotowanym profanem: „skrzydła ma czarne jak burzliwa chmura, a szerokie i długie na kształt tęczy łuku. I niebo całe zakrywa”. Te idee zaczerpnął Mickiewicz z prac alchemików i mistyków lub z misteryjnej grupy mitraickiej do której należał. 

W islandzkiej opowieści o Njaru z XIII wieku kruki towarzyszą mścicielom. Do tego kontekstu nawiązuje też Hamlet Szekspira: „Już kruk krakaniem do zemsty daje hasło” i zazdrosny Otello: „Ta myśl krąży w mej duszy jak kruk nad domem dotkniętym zarazą”. Bajkopisarze tacy jak La Fontaine czy Kryłow przypisywali ptakowi szczególnie zamiłowanie do jedzenia sera. W bajce Kruk i lis spotykamy ptaka w trakcie zachwalania jego przymiotów przez lisa. Kruk urzeczony pochwałami towarzysza chce udowodnić lisowi piękno swego śpiewu i wypuszcza z dzioba ser o który chodziło sprytnemu drapieżcy siedzącemu na ziemi. W naturze kruk nie ma jednak zbyt często możliwości skosztowania takiego przysmaku i charakteryzuje się dużo większą zręcznością, bo w jedzeniu pomaga sobie pazurami. W wierszu Kruk Allana Edgara Poe „wleciał ciężko kruk wspaniały, jakby czarny piekieł stróż”. Jest on „złym wróżbiarzem”, czarcim sługą znaku, który zapowiada nadchodzą śmierć. Dość swobodną adaptacją wiersza był amerykański film fabularny z 1963 roku o tym samym tytule. Kruk w polskiej literaturze pojawiał się też w negatywnym kontekście. W opowiadaniu Stefana Żeromskiego z 1895 roku powstaniec styczniowy zostaje złapany, zabity przez ułanów carskich i wobec obojętności osób z innych warstw społecznych martwy pozostawiony na żer ptaków. W Białym kruku Andrzeja Stasiuka autor przedstawia Bieszczady sprzed 60 lat w odniesieniu do współcześnie toczącej się akcji. Biel ptaka można tłumaczyć jak nieotrzepany śnieg oznaczający dawne wspomnienia, które pozostały w bohaterze powieści. 

Określenie „biały kruk” oznacza unikalną pozycję, rzadkość występującą w pojedynczych egzemplarzach lub człowieka indywidualistę, który wyróżnia się stylem życia lub zachowaniem wobec otoczenia. Tak określa już niektórych ludzi o sprzecznych opiniach w porównaniu z ogółem Juwenal w Satyrach – corvus albus. W naturze jednak ptaki niezależnie od regionu w jakim występują nigdy nie mają białych piór. W heraldyce za białego kruka uważa się osobę, która zawdzięcza wszystko samemu sobie, odważną. Bardzo rzadko kruki tworzą większe zgrupowania i głównie gdy na danym terenie znajduje się dużo żywności. Kruki preferują małe, rodzinno-klanowe wspólnoty i tak też rozprzestrzeniało się bractwo mitraickie złożone z jednostek i grup lokalnych bardzo walecznych, dzielnych, bohaterskich. kruk świetnie i szybko lata, w czasie toków wykonuje akrobacje powietrzne. Często szybuje i unosi się na wznoszących prądach powietrza. W locie silne uderzenia długich skrzydeł wydają charakterystyczne, świszczące dźwięki. Dobrze widać wtedy klinowato zakończony długi ogon, który różni się od podobnie ubarwionej wrony czarnej i gawrona. W przeciwieństwie do tych dwóch gatunków, wron i gawronów, które w terenie otwartych przy źródłach pokarmu pojawiają się zwykle w dużych liczbach, kruki występują zawsze parami lub w rodzinnych grupach, w małych stadłach o dobrej organizacji społecznej. 

Kiedy skończy się okres lęgowy osobniki młodociane łączą się w małe stadka i wędrują po okolicy. Młode ptaki mogą podróżować w gromadach, jednak później tworzą pary na całe życie i razem bronią swojego terytorium. Wędrówki nie przekraczają jednak zwykle promienia 200 km. Zimą osobniki zbierają się na noclegowiskach. Jako ptaki terytorialne kruki zaciekle bronią swojego rewiru i odganiają z niego inne ptaki drapieżne. Nie wahają się czasem zaatakować nawet orła, gdyż kruk jest walecznym wojownikiem leśnym, odważnym i bohaterskim. Podobnie jak inne krukowate, poza okresem lęgowym kruki żyją w stadach w których panuje określona hierarchia społeczna. Jednak, często w niej awansują, gdy przykładowo samica znajdująca się na samym jej dole, po związaniu się z samcem z jej szczytu, automatycznie awansuje, co wiąże się z tym, że osobniki które niegdyś stały od niej wyżej m.in. teraz ustępują jej miejsca przy padlinie, czego nie robiły wcześniej. W przypadku awansu tylko jednego z partnerów, w przeciwieństwie do kawek, kruk nie musi zmieniać partnera na osobnika z tą samą pozycją co on, gdyż dotychczasowy partner czy partnerka przesuwa się w hierarchii grupy razem z nim, co sprzyja tworzeniu długotrwałych więzi w kruczych parach. 

Symbolika kruka i wrony w kulturach europejskich nierozerwalnie łączy się ze śmiercią i wojną, a także z chorobami (zarazą) – kruki i wrony ciągnęły bowiem za maszerującym wojskiem i żywiły się ciałami poległych. W Szwecji tradycja ludowa zwykła uważać je za duchy zamordowanych. Zdaniem C. Lévi-Straussa kruk zyskał status mityczny będąc swoistym pośrednikiem między życiem i śmiercią. W mitologii celtyckiej kruk zwykle zwiastował nieszczęście – łączony był z Branem Błogosławionym, walijskim herosem związanym z zaświatami, a także z iryjskimi boginiami pola bitwy i wojny – Badb i Morrigan. Nawet w kalendarzu Babilończyków pod znakiem kruka stał przynoszący nieszczęście miesiąc przestępny, czyli trzynasty w roku. Podobne skojarzenia ujemne niekiedy do dziś przetrwały w niektórych językach – np. w niemieckim takie określenia, jak Rabeneltern czy Rabenmutter (wyrodni rodzice/matka), oparte na niesłusznym przekonaniu o okrucieństwie kruków jako rodziców porzucających swe młode, gdyż kruki szybko i zdecydowanie uczą swoje młode samodzielności. 

Niezależnie od pewnych negatywnych konotacji lokalnych wcześnie dostrzeżono także inteligencję kruka i wrony, skutkiem czego w wielu kulturach ptaki te pełniły rolę posłańców (zarówno dobrych jak i złych wieści) bądź wróżyły np. rozstrzygnięcie bitwy. W mitologii nordyckiej dwa kruki o imionach Myśl i Pamięć (Hugin i Munin) były atrybutami Odyna (Wotana). Kruk siedzący mu na ramieniu codziennie przynosił bogu wiadomości o świecie. Od kruka pochodzi imię celtyckiego Lugha, będącego nie tylko bogiem słońca, ale też twórcą sztuk i nauk. Z kolei w mitologii słowiańskiej wele (dusze zmarłych) jesienią i zimą przy pomocy kruków (a wiosną i latem przy pomocy bocianów i lelków) trafiały z tak zwanego Wyraju na ziemię i wstępowały do łon kobiet. Mianem "kruka" w słowiańskim systemie liczenia określano też oktylion. Wronie częstokroć przypisywano dar wróżenia, usiłując odgadywać sens jej krakania. 

Kruki - Gniazdo na półce skalnej w górach

Kruk (hebr. עורב orev) jest pierwszym ptakiem wymienionym w Biblii (Ks. Rodzaju 8,6). Imię takie ("totemiczne") nosi jeden z wodzów Madianitów (Ks. Sędziów 7,25). Jeden z psalmów życzliwie wspomina wołające o pokarm krucze pisklęta (Ps 147), wspomniane również w Księdze Hioba (38,41), zaś głodny prorok Eliasz korzysta z przynoszonego przez tego ptaka pożywienia (I Ks. Król. 17,6). W Nowym Testamencie Ewangelista Łukasz przytacza go jako przykład w dydaktycznej wypowiedzi Jezusa (Łk 12,24). U Izraelitów, mimo jego czasem trochę  niekorzystnego wizerunku jako ptaka miejsc odludnych, pustynnych (Ks. Izajasza 34,11), stworzenia nieczystego, żywiącego się padliną (Ks. Kapłańska 11,15, Ks. Powt. Prawa 14,14)) i wydziobującego swym ofiarom oczy (Ks. Przysłów 30,17), ptak ten w pozytywnej roli pojawia się w epizodzie potopu i arki Noego, gdy posłany został dla odszukania suchego lądu, nim wysłano w tym celu gołębia. W podobnej roli inteligentny kruk występuje wcześniej w staromezopotamskim (babilońskim) podaniu o potopie. Także w średniowiecznym (XIII w.) przekazie islandzkiej Landnámabók wikiński żeglarz o symbolicznym imieniu Hrafna-Flóki używa kruków jako przewodników w drodze z Wysp Owczych do celu. 

W Persji kruk poświęcony jest od zawsze bogu światła i słońca – stąd rola, jaką później u Rzymian odgrywał w ikonografii kultu Mitry (wyobrażenia na stelach) i w jego misteriach (gdzie miano "kruka" nosił pierwszy ze stopni wtajemniczenia). Rzymianie, którym jego krakanie przypominało  łaciński wyraz cras – "jutro", kojarzyli go ponadto z nadzieją. Za dalekie odbicie tych antycznych konotacji można uważać łączenie wrony z procesem (przemianą) przebycia niebezpiecznej ciemności i odrodzeniem w nowej postaci, jakie znajdujemy w znacznie późniejszej metaforyce alchemicznej. Kruk i wrona łączone były ze słońcem i proroctwami – w Grecji były atrybutami Apollina (bóstwa światła oraz pana wyroczni) i Ateny, zaś biały kruk szczególnie związany był z Heliosem. Według legendy dwa kruki wskazać miały Aleksandrowi Wielkiemu drogę do wyroczni Amona w oazie Siwa na Pustyni Libijskiej. W kulturze grecko-rzymskiej "mądrość" kruka ceniono przynajmniej od czasu powstania bajek Ezopa, co wraz ze spuścizną klasyczną przeniesione zostało nie tylko do późniejszej kultury ogólnoeuropejskiej, lecz także arabskiej. 

Solarna symbolika kruka i wrony rozpowszechniona jest jednak także w innych częściach świata – w Chinach trójnożna wrona lub kruk, wsparte na dysku słonecznym, były symbolem władzy cesarskiej i miłości rodzinnej. W Japonii kruk (zwłaszcza czerwony) występuje jako symbol słońca i posłaniec bogów (kami). Również u części plemion Ameryki Północnej ptaki te czczone były jako bóstwa słoneczne. W Indiach wrony towarzyszą potężnej bogini Kali oraz Mahakali. Odrębny obraz kulturowy kruka i wrony wykształcił się w jeszcze innych kulturach pozaeuropejskich. Kruk (będący synonimem mądrości) jest centralną postacią mitologii Inuitów (Eskimosów) – tak samo zresztą jak większości Paleoazjatów (Czukczów, Koriaków i in.) i Indian. Według ich wyobrażeń brał on udział w stworzeniu świata i obdarzony był siłą nadprzyrodzoną oraz zdolnościami magicznymi; zapewne dlatego uznany jest symbolicznym ptakiem kanadyjskiego Terytorium Jukonu. Niekiedy jednak kruk występuje w eskimoskich bajkach jako postać będąca przedmiotem kpin – naiwna, głupia i śmieszna; ale podobnie negatywną rolę odgrywa też w bajkach zachodnioafrykańskich. Również wrona amerykańska, znana kulturom Ameryki Północnej jako ptak żywiący się głównie zbożem i owadami, uzyskała pozytywne konotacje – np. w religii Indian Nawaho czczona jest jako opiekun zwierzyny łownej, a w mitach Indian Tlingit jako założyciel cywilizacji. 

Kruk znajduje się w polskim herbie szlacheckim Deszpot, który może być powiązany z tradycją mistyczną Boga Mitra. Japoński cesarz Jimmu malowany jest przy świętym kruku z mitologii japońskiej. 

Poznańska legenda o Królu Kruków 


Pewnego dnia Bolko, syn trębacza z wieży ratuszowej, znalazł kruka z przestrzelonym skrzydłem. Chłopak ulitował się nad nim i wziął go do siebie, gdzie go pielęgnował. Pewnej nocy chłopca obudził karzełek w koronie i purpurowym płaszczu. Podziękował za okazaną dobroć i dał chłopcu małą złotą trąbkę, mówiąc, że ma jej użyć w razie niebezpieczeństwa. Po tych słowach zmienił się w kruka i odleciał. Kilka lat później, gdy Bolko zastąpił ojca na stanowisku ratuszowego trębacza, Poznań został zaatakowany przez obcą armię. Gdy napastnicy wdzierali się już na mury, młodzieniec przypomniał sobie o prezencie Króla Kruków. Wbiegł na wieżę ratusza i zaczął grać. Na horyzoncie zaczęły zbierać się czarne chmury, rosły z sekundy na sekundę, w pewnym momencie spostrzegł, że to nie chmury, lecz olbrzymie stada kruków, które spadły na atakującą armię, zmuszając ją do ucieczki. Cudowna trąbka zaginęła, gdyż Bolko upuścił ją z przerażenia, lecz pozostał hejnał. Należy tu również dodać, że wszystkie poznańskie jednostki lotnictwa w swoich znakach mają kruka. 

Krucze imiona 


Corvin, Corwin, Corwun, Korwin, Korun - przyjaciel kruków - anglosaskie
Corvinna, Corwinna - przyjaciółka kruków - anglosaskie
Raaf - Kruk - holenderskie
Fiach Dubh - Kruk - irlandzki gaelicki
Hrabin - Kruk - niemieckie 
Korakas, Korax - Kruk - greckie
Corvus, Corvi and Corvinus - Kruk - łacińskie
Hraefn - Kruk - staroangielskie
Hrafn/Hrefna - Kruk - staronordyckie
Ravn - Kruk - norweskie
Corbie - Kruk - późnoszkockie
Bran, Brandon - Kruk- walijskie
Branwen, Branda, Brenda - Kruczyca - walijskie
Cigfran - Kruk - walijskie

Kruk w mitologii i podaniach 


Kruk nie tylko sprowadza zmarłych do świata żywych, aby mogli naprawić wyrządzone zło, jak było to przedstawione w filmie. Pojawiał się on w wielu mitologiach i historiach na całym świecie, nie zawsze w pozytywnej roli. U Celtów, kruk był święty i oznaczał ciało rozerwane w walce. Jako, że był padlinożercą, walijscy poeci używali metafory „kruk cię ugodził”, żeby powiedzieć „umarłeś”. Według nich, kruki eskortowały słońce, podczas jego wędrówki w noc, czy też, można powiedzieć, do piekła. Tak więc kruki były symbolem zła, w przeciwieństwie do łabędzi, symbolu czystości. Kruk także był związany ze stworzeniem Lugdunum (Lyon), miasta boga Luga. Lug był wielkim bogiem słońca. Przybierał formę kruka i był powiązany z Apollem. Kruk miał także funkcje prorocze. Badb, boginii wojny, przybierała formę kruka, żeby obserwować pola bitew. Kruk był także związany z Branem, bogiem żeglarzy (bran po celtycku znaczy kruk) – żeglarze trzymali kruki na swoich łodziach, kiedy zostały wypuszczone, leciały w kierunku lądu. Celtowie wyraźnie doceniali inteligencję kruków - Tha gliocas an ceann an fhitich - stare gaelickie powiedzenie oznacza mniej więcej tyle, że "w kruczej glowie jest mądrość". 

W starożytnym Babilonie, kruk był nazwą trzynastego miesiąca kalendarzowego i miał on bardzo negatywny wydźwięk. U Greków, kruk był zbyt gadatliwy, dlatego właśnie Atena wymieniła go na sowę. Kruk był także związany z Apollem. Bóg ten wysłał go do wodnego świata, aby przyniósł wodę. Kruk odkrył po drodze drzewo figowe, więc zatrzymał się na nim, żeby zjeść figi, zamiast wykonać swoje zadanie. Został ukarany za swoje nieposłuszeństwo i egoizm – Apollo umieślił go w konstelacjach, lecz hydra nie dopuściła go do picia z pucharu – wobec tego został skazany na pragnienie.

W Biblii, kruk został wysłany przez Noego, w poszukiwaniu suchej ziemi po powodzi. Jednak kruk nie powiedział Noemu, że powódź się skończyła, więc został uznany za samolubnego. Święty Golowin twierdził, że w Raju, kruki miały piękne, wielokolorowe skrzydła, lecz po wygnaniu z Raju, Adama i Ewy, kruki zaczęły jeść padlinę, dlatego ich pióra stały się czarne. U krańca czasu, kruki znajdą znów swoje piękno i będą śpiewać w harmonii, chwaląc Boga. W innym fragmencie Biblii, Kruk przynosi różaniec samotnemu człowiekowi na pustyni. Prorok Eliasz, Św. Paweł pustelnik, Św. Antoni, Św. Wincent zostali obronieni przez kruki przed atakiem drapieżników. Kruk był także widziany u stóp Św. Benoit’a oraz w rękach Św. Oswalda. Tutaj, symbolizuje on boską opatrzność. W średniowieczu, twierdzono, że kruki zaniedbują swoje młode. Jako padlinożerca, był kojarzony jako zły omen, co pokazuje jak opacznie chrześcijaństwo podchodziło do ważnej symboliki. 

W Indiach, w Mahâbhâracie, posłannicy śmierci są porównywani do kruków. W Laosie, woda nawożona przez kruki, nie mogła zostać użyta do rytualnego oczyszczenia. Dla indian Tlingit, kruk jest głównym boskim bohaterem. On organizuje świat, daje cywilizację i kulturę, stwarza i uwalnia słońce. Dla indian Had’da, kruk ukradł słońce mistrzowi nieba, żeby dać je ludziom na ziemi. Kruk miał także magiczne kanoe – mógł zmieniać jego rozmiar, od wielkości sosnowej igły, aż do rozmiaru tak wielkiego, że mogło pomieścić cały wszechświat. W północnej Ameryce, kruk jest personifikacją Najwyższego Bytu. Kiedy macha skrzydłami, stwarza wiatr, grzmoty i błyskawice. Również dla Majów, kruk był wysłannikiem Boga piorunów i błyskawic. 

W kulcie Mithra, kruk walczył ze złymi czarami. Skandynawskie legendy przedstawiają dwa kruki, zasiadające ponad tronem Odyna – Hugi, duch (myśl), oraz Munnin, pamięć. Symbolizowały one zasadę stworzenia. W taki sam sposób, ptaki te były towarzyszami Wotana („Boga z krukami”). Kruk odegrał także swoją rolę w mitologii azjatyckiej - w Chinach i Japonii, kruk symbolizuje miłość i wdzięczność dziecka do swojego rodzica. Według chińskich legend, dziesięć czerwonych kruków z trzemi łapami, wzleciało ze Wschodniego Drzewa Jeżyny, żeby przynieść światu światło. Lecz sprowadziły tym samym ciepło, którego Ziemia nie była w stanie wytrzymać. Yi – Dobry Łucznik, zestrzelił dziewięcioro z nich i uratował świat. Ostatni Kruk jest teraz Słońcem. W Afryce, kruk ostrzega mężczyzn, przed zagrażającymi im niebezpieczeństwami. Kruk jest ich przewodnikiem i duchem opiekuńczym.  

Postać kruka lubiła też szkocka bogini Cailleach - dość szczególna - w Samhuinn będąca wieszczącą śmierć i zimę staruchą, przez okres zimy młodniejąca, by na Beltane stać się młodą dziewczyną, co bardzo radośnie pochwycili współcześni ezoneopoganie, bo im się to w schemat kolą roku wpisuje swoją drogą w szkockich wioskach funkcjonuje rzeczownik cailleach, oznaczający wiedźmę, czarownicę, guślarkę. Jeśli dla odmiany chodzi o Brana - kruk był jego totemicznym towarzyszem i symbolem mądrości i proroctwa. Dość szczególny jest wyraźny do dzisiaj związek kruków dla odmiany z Branem Błogosławionym, zdekapitowanym po wojnie z Irlandią, a jego głowa stałą się wyrocznią. Na życzenie jego samego została pochowana w miejscu, gdzie dzisiaj stoi londyńska twierdza Tower i do dzisiaj "kruki Brana" zamieszkują jej podwórzec i cieszą się dużą estymą. Z kolei w Kornwalii uważa się, że król Artur jest wiecznie żywy - i żyje właśnie w postaci kruka. A dla odmiany na Hebrydach kultywowany jest zwyczaj dawania niemowlętom pić z kruczej czaszki, ponieważ wierzy się tam, że takie podanie napoju zapewni dziecku mądrość i dar jasnowidzenia. Kruk także był związany ze stworzeniem Lugdunum (Lyon), miasta boga Luga. Lug był wielkim bogiem słońca. Przybierał formę kruka i był powiązany z Apollem. Kruk miał także funkcje prorocze. Badb, boginii wojny, przybierała formę kruka, żeby obserwować pola bitew. Kruk był także związany z Branem, bogiem żeglarzy (bran po celtycku znaczy kruk) - żeglarze trzymali kruki na swoich łodziach, kiedy zostały wypuszczone, leciały w kierunku lądu.  

Zapach kruczego pióra jest specyficzny i przypomina paloną mirrę, po czym poznać, że pióro należy do kruka a nie innego przedstawiciela gatunku. Szamani, którzy pracują z krukiem uznają go za ciekawego przewodnika ale i surowego nauczyciela, który często wpędza w ciekawe i kłopotliwe sytuacje. Kruk jako charakter lubi poznawać tajemnice. Jeśli ktoś dobrze zgra się z człowiekiem-krukiem i dodatkowo sprawia wrażenie osoby godnej zaufania, może być powiernikiem wielu ludzkich sekretów. Nie prawda jest, że kruki to gaduły i powierzone tajemnice rozgadują na lewo i prawo. W tym są dobre raczej sroki. Kruk potrafi dochować tajemnicy. Nie prawdą jest, że kruki lubią tylko własne towarzystwo. Kruki są po prostu wybredne, nie lubią intruzów ani osób nielojalnych, stąd mogą sprawiać wrażenie, że są samotnikami. Jeśli wiążą się z innymi, cenią sobie prawdziwą przyjaźń i lojalność o wiele bardziej niż stado nic nie wartych znajomych. Jako że kruk lubi poznawać nowe rzeczy, cechuje się dużą wiedzą i posiada wiele informacji, pod względem wiedzy przypomina węża, choć ten drugi swą mądrość zawdzięcza wrodzonemu atutowi. Kruk mądrość zdobywa poprzez doświadczenie. Kruki potrafią się przywiązać do wybranych osób na bardzo długo, są lojalne i oddane na zawsze. Jeśli o wady chodzi można wspomnieć nadmierną skłonność do alienacji i ryzyko popadnięcia w osamotnienie. Poza tym poza rodzinno-klanowym  gronem przyjaciół resztę ludzi mogą traktować przedmiotowo tworząc klanowe braterstwo, mitraicką mała wspólnotę. 

Trzy Kruki

Kruk to ptak symbol narodzin i śmierci, mistyki i magii. To symbol przynoszenia światła w ciemność, „niech stanie się światło”. Kruk aktywuje moce magiczne, pozwala wprowadzić magiczne zasady w życie. Kruki ciągle są w ruchu, nie znoszą stagnacji, działają w sposób dobrze przemyślany po rozważeniu wszystkich znanych za i przeciw. Kruki uwielbiają rozwiązywać zagadki i brać udział w ciekawych rozmowach. Na swoich rozmówców potrafią silnie wpłynąć i skłonić ich do zastanowienia się na sobą i swoim postępowaniem. Dzięki swojemu sprytowi i zdolnościom dyplomatycznym często występują w roli mediatora. Nie ma rzeczy, której kruk bardziej nienawidzi bardziej niż kłótni. Kruk bardzo chętnie pomaga innym. Bardzo nietypowe byłoby jeśli kruk zamieszany byłby w kłótnię, dlatego że z reguły unikają one konfrontacji, ale też ostro traktują agresorów. Dzięki swojemu poczuciu sprawiedliwości kruki nie zrobiłyby czegoś niesprawiedliwego, a poza tym zawsze starałyby się, aby osoby w ich otoczeniu działały sprawiedliwie, uczciwie. Następną typową cechą kruka jest głębokie rozważanie o życiu - stąd ptak ten jest symbolem początkowego stopnia w mistyce i magii, pierwszego etapu ezoterycznej ścieżki rozwoju duchowego, bractwa Mitry (Mithra). Czas kruka to pierwszy miesiąc jesieni od 23 września do 23 października. 

W Indiach i w Japonii jest wcieleniem bądź ofiarą dla bóstwa. Zdolność metamorfozy w kruka posiadał indyjski Bóg Brahma i japońska Bogini Amaterasu. Z kolei kruk w roli zwierzęcia ofiarnego poświęcany był Sziwie i Kali. Chińska mitologia widzi w kruku trzy aspekty słońca. 

Kruczy sennik


Kruk pojawiający się we śnie oznacza stratę, jeżeli kracze – jakieś nieszczęście, jeżeli leci – utratę życia, natomiast jeżeli go płoszysz oznacza to, że odkryjesz w swoim otoczeniu oszusta; wszystkie te interpretacje nie są pozbawione głębokiej podstawy legendarno-kulturowej, mało jest bowiem stworzeń o których ułożono by tak wiele różnorakich, często ze sobą sprzecznych mitów i legend jak o kruku...

Krucze mity


Najbogatszą kruczą mitologię miała, już od czasów druidzkich, Wielka Brytania - w dawnych epokach kruk był tam (zamiast grecko-rzymskiej sowy) ptakiem mądrości, (Odyn np. posiadał dwa kruki zwące się Myśl i Pamięć) zapewne również dlatego nasza kultura wywodząca się od Rzymu potraktowała te ptaki tak krzywdząco (na podstawie przeniesienia kłopotów ze zdobyciem Brytanii, na jej symbole opiekuńcze). 

Krucza czerń


1. Kiedy ustała ulewa, która zatopiła świat, Noe wysłała na zwiady białego wówczas jeszcze kruka, ale ten zamiast powrócić, wciąż latał, aż powódź ustąpiła z ziemi, do powrotu zmusił go gołąb. Po powrocie na Arkę Kruka ubarwiono na czarno i skazano na jedzenie padliny.

2. Ukraińska legenda dodaje, iż kruki były dawniej pięknie ubarwione i miały cudowne pieśni, lecz po wygnaniu z Raju nabrały obyczaju jedzenia padliny, co zniszczyło im głosy i uczerniło pióra. Podobno pierwotny kształt ma zostać im przywrócony po przywróceniu raju na ziemi.

3. Na północnym Pacyfiku wierzy się, iż pióra kruka są czarne, bowiem jego szwagier przypalił go w ogniu za zdradę.

4. Grecy wierzyli, że to Apollo uczernił kruka gdy ten doniósł mu o zdradzie kochanki – Coronis.

5. Kiedy Kruk był jeszcze biały mógł latać bardzo długo i bardzo wysoko, którejś nocy jednak udał się tak wysoko iż nie docierało tam światło i nie mógł dojrzeć ziemi. Błądził tak trzy dni i noce, a gdy udało mu się w końcu wylądować odkrył, iż jego pióra poczerniały od nocnego mroku.

6. Kruk i Mewa byli kiedyś białymi ptakami, ale uznali, że to nudne, postanowili więc nawzajem się pomalować. Kruk namalował na mewie śliczne czarne wzorki, a ona próbowała go ozdobić czarnymi kółkami, co się jednak krukowi nie spodobało, ze złości zaczął poprawiać jej malunki, tak iż w końcu cały stał się czarny. 

Legenda Apaczów


Kiedy Apacze pojawili się na ziemi przez cztery dni podróżowali na wschód. Nie mieli innego jedzenia niż dwa rodzaje ziarna, które ucierali między kamieniami. W pobliżu miejsca, gdzie obozowali czwartej nocy, stanęło nieco odosobnione tipi, kiedy jego właściciel z żoną byli przez chwilę nieobecni kruk przyniósł kołczan strzał oraz łuk i powiesił je na osi namiotu. Kiedy dzieci wyszły z „domu” strząsnęły tobołek i znalazły w nim trochę mięsa, zjadły je i natychmiast stały się bardzo grube. Kiedy matka wróciła zobaczyła tłuszcz na palcach oraz twarzach dzieci, które opowiedziały jej co się stało. Kobieta pospieszyła przekazać nowinę mężowi. Całe plemię zachwycało się cudownym jedzeniem które uczyniło dzieci tak grubymi. Mieli wielką nadzieję, że kruk wkrótce powróci z większą ilością swojej cudownej strawy. 

Jednak, kiedy kruk odkrył, że jego mięso zostało ukradzione, poleciał na wschód do swojego mieszkania na górze tak wysokiej, że żaden człowiek nie mógłby się na nią wspiąć. Śledził go jednak nietoperz który nazajutrz doniósł Apaczom gdzie kruk mieszka. Tej nocy Wódz postanowił zwołać Radę Plemienną. Postanowili wysłać delegację która spróbowałaby zdobyć trochę specjalnego gatunku kruczego mięsa. W cztery dni delegacja dotarła do mieszkania kruka, lecz nie mogła wydobyć informacji po którą ją wysłano. Odkryli jednak wielkie koło popiołu w miejscu, gdzie kruk się posilał, Apacze postanowili go śledzić. Tego dnia Czarownik przemienił jednego z chłopców w szczeniaka, aby obserwował wszystko z pobliskich krzaków. Główna część delegacji zwinęła obóz i wyruszyła do domu pozostawiając za sobą szczeniaka. 

Następnego dnia kruk przeszukał opuszczony obóz, znalazł szczeniaka i tak go polubił iż postanowił trzymać go pod swoim kocem (bez podtekstów!). Przed zachodem słońca szczeniak wychylił się spod płachty i zobaczył, że kruk wygarnia trochę popiołów z ogniska, potem przenosi duży płaski kamień, pod którym znajdowało się wejście gdzie zniknął, lecz kiedy znowu się pojawił prowadził bizona którego potem zabił i zjadł. Przez cztery dni szczeniak obserwował kruka i każdego wieczora widział jak wyprowadza on z głębi ziemi i pożera bizona. Teraz, kiedy wiedział już skąd kruk bierze swoje pyszne jedzenie, szczeniak odzyskał swój prawdziwy, ludzki kształt. Wcześnie rano dnia piątego z białym piórem w jednej ręce, a czarnym w drugiej przeszedł przez wejście pod ogniskiem. 

W podziemiu zobaczył cztery bizony i umieścił białe piórko w gębie pierwszego z nich, rozkazał mu iść za sobą, lecz bizon odpowiedział mu aby poszedł do ostatniego ze stada. Chłopiec zrobił to lecz kiedy włożył w gębę ostatniego białe piórko, ten odesłał go z powrotem do pierwszego bizona. Tym razem chłopiec wkładając piórko do otwartej gęby powiedział „Jesteś teraz królem zwierząt!”. Podczas powrotu na ziemię za chłopcem podążały wszystkie zwierzęta żyjące do tej pory tylko pod nią. Kiedy wielkie stado wychodziło z ukrytego korytarza kruk obudził się i pospieszył zamknąć je, lecz gdy zobaczył, że wszystkie zwierzęta podążają za chłopcem zawołał tylko „Kiedy już zabijesz którekolwiek ze zwierząt, pamiętaj aby zatrzymać dla mnie jego oczy!” 

Przez cztery dni chłopiec podążał śladem Apaczów i odnalazł ich wraz ze swym ogromnym stadem. Wkrótce wszyscy powrócili do obozu, gdzie wódz zarżnął pierwszego bawoła na ucztę, chłopiec pamiętał o przyrzeczeniu i zachował oczy dla kruka. Niektórzy Indianie mówią, że został on zrodzony z przedwiecznej ciemności, niektórzy iż w żołądku zmarłej matki i że żywił się jej wnętrznościami, stworzył słońce, rośliny, zwierzęta i powiązał to wszystko ze sobą w środowisko sprzyjające człowiekowi. Nauczył ludzi robić łodzie, ubrania i domy, lecz kiedy nie zgodzono się, aby poślubił człowieczą córkę stworzył też (z pokruszonych liści) komary. Kiedy kruk przyniósł ludziom ogień, oni tak się go wystraszyli, że rozbiegli się po całej ziemi. 

Białe Kruki są bardzo rzadkie!

Kruk w popularnych mitach i legendach arturiańskich 


Król Artur po śmierci podobno przemienił się w kruka. Jak wiadomo, Celtowie nawet podczas pokoju uwielbiali wszelkiego rodzaju potyczki, jeżeli akurat nie było pod ręką żadnego wroga, to chociażby z przyjacielem lub znajomym (grunt to nie wyjść z wprawy). Kiedy więc Król Artur i Owein grali w szachy ich armie zaczęły się ze sobą kłócić. Kiedy armia Artura zaczęła drażnić kruczą armię Oweina ten zaprotestował, ale Artur odrzekł tylko „Twój ruch”, druga skarga spotkała się z taką samą odpowiedzią. Za trzecim razem Owein pozwolił swoim krukom zrewanżować się za zaczepki, wtedy ludzie Artura zaczęli narzekać, ale Owein odparł tylko „graj dalej”. Ostatni posłaniec zapowiedział tylko, że jeśli jeszcze choć jedne rycerz armii Artura zostanie zabity, nie będzie on w stanie obronić Brytanii przed najazdami Anglo-Saxonów. Wtedy Owein odwołał swoje ptaki. Gra została zakończona. Podobno również Morgan Le Fay, zaciekła przeciwniczka niejakiego Merlina potrafiła przemieniać się w kruka. W opowiastkach ludowych kruk najczęściej jest spryciarzem i dowcipnisiem, który zawsze pozostawia ślad swojej złośliwości w swych dziełach. Uwielbia przyjemności, a nie znosi niepewności. Jest zarówno przezorny jak chciwy. Cierpliwość nie jest jego mocną stroną. W wielu mitach potrafi on przemieniać się z ptaka w człowieka i z człowieka w ptaka, może latać, chodzić i pływać pod wodą zwinnie jak ryba. Trzy kruki bogini Morrigany nosiły miana: Badb, Acha i Neman, podobno wybitnie rozsmakowały się one w ciałach wisielców, którym (zapewne na przystawkę) wydziobywały oczy. 

Kruk jako prorok


Krukom często przypisywano zdolność kontaktowania się z zaświatami, zapewne dlatego iż były najczęstszymi gośćmi na pobojowiskach, gdzie pożywiały się ludzką padliną, przypisywano im właściwości złowróżbnie i prorocze, podobno potrafiły wyczuć zapach rozkładającego się ciała człowieka jeszcze za jego życia nawet przez grube mury, zbliżały się wtedy do niego, aby być jak najbliżej posiłku, gdy już wiadoma dama go skosi. Jednocześnie Żydzi oraz Grecy widzieli w nim dobrego przewodnika, a arabowie nazywali go Abu-Zajir, co oznacza „Ojciec Przepowiedni”, w Irlandii do tej pory używa się go do sprowadzania wizji proroczych. Kruk lecący na prawo oznaczał wróżbę szczęśliwą, na lewo - zły los. Kruki opuszczające swoje gniazdo były wróżbą najgorszą z możliwych. Wg Szamanów krakanie nie jest wróżbą czyjejś śmierci, a tylko przekazem od umarłych z innego świata. 

Kruki i „The Tower”


Jest wiele opowieści o początkach przesłynnej tradycji hodowania przynajmniej sześciu Kruków w budynku The Tower w Londynie, oto dwie z nich:

1. Błogosławiony Bran było olbrzymem o nadludzkiej sile, kiedy jakaś wredota ucięła mu głowę, ta nie przestała mówić, pochowano ją więc pod murami The Tower jako amulet broniący Brytanię. Imię Bran to oznacza po celtycku właśnie Kruk.

2. Pierwsze Królewskie obserwatorium astronomiczne zostało umieszczone właśnie północno-wschodniej części Tower. John Flamsteed (1646-1719) jeden z jego pierwszych pracowników narzekał królowi Karolowi Drugiemu że ptaki przeszkadzają mu w prowadzeniu obserwacji, Król rozkazał więc usunąć Kruki z wieży, lecz tenże sam Flamsteed powstrzymał go przed tym informując, iż kiedy kruki opuszczą Tower nastąpi koniec Anglii (lub też monarchii Angielskiej). Król zmienił zdanie i zadekretował iż, aby zapobiec katastrofie w wieży należy trzymać zawsze co najmniej sześć kruków.

Aktualnie w Tower mieszka siedem kruków - sześć „obowiązkowych” i jeden „w zapasie”: Hardey, Thor, Odin, Gwyllum, Cedric, Hugine i Munin, aby zapobiec ich ucieczce opiekun kruków lamie im lotkę w jednym skrzydle, co nie przeszkadza im w lotach krótkodystansowych, ale narusza stabilność podczas lotów dłuższych. Najmniej kruków (bo tylko jeden) ostało się tam podczas drugiej wojny światowej – czy oznacza to, że faktycznie monarchia Angielska była wtedy w największym zagrożeniu? 

Duch Gór i Kruk 


W małej chatce, w samym środku lasu żył so­bie staruszek z trzema córkami. Pewnego wieczoru najstarsza z córek usłyszała głos do­chodzący z lasu, wołający jej imię. Wyszła z chaty i pobiegła w jego stronę. Wołał ją Peikko — zły duch gór. Kiedy się do niego zbliżyła, porwał ją w ra­miona i zaniósł do swej jaskini w głębi wielkiej góry. 

Następnego wieczoru duch znowu przyszedł pod chatę. Tym razem wołał średnią córkę. Zmienił głos tak, żeby dziewczyna my­ślała, że to woła jej siostra, która zaginęła poprzedniego dnia. Kie­dy wyszła z chaty, złapał ją pod pachę i zaniósł w góry do swej jaskini.

Trzeciego wieczoru duch gór błagalnym głosem wołał najmłod­szą siostrę. I ta pomyślała, że to zaginiona siostra woła ją na po­moc. Wyszła z chaty i wpadła prosto w szpony Peikko. Ojciec po kryjomu obserwował córki i widział, co im się przytrafiło. Próbo­wał zatrzymać ducha, ale mu się nie udało. Pobiegł więc za nim aż w góry i zobaczył, jak złodziej jego córek znika w górskiej jaskini. Usiadł zmartwiony na zboczu góry, nie wiedząc, co począć. Akurat przelatywał obok kruk. Zatrzymał się i zapytał o przyczynę jego smutku, a staruszek opowiedział mu, co się stało z jego córkami. Kruk był mądrym ptakiem i obiecał znaleźć sposób na uratowanie dziewcząt. Wysłał ojca do chatki, a sam poprosił ducha gór na rozmowę. Duch, ciekaw, jaką to też sprawę ma do niego kruk, wyszedł. Wyjaśnił mu tedy kruk, że ptaki leśne postanowiły urzą­dzić koncert na cześć władcy gór, na którym i sam Peikko ma zaśpiewać. Duch ucieszył się z zaproszenia i obiecał przyjść.

O świcie przybył w umówione miejsce. Drzewa pełne były pta­ków najróżniejszych gatunków, ale wszystkie pochowały głowy pod skrzydła i wyglądały jak bezgłowe. Zdziwił się na ten widok gość i zapytał:
— Jak macie zamiar śpiewać bez głów?
— Zaraz usłyszysz — odparł mądry kruk. — Nie możemy je­dnak zacząć, dopóki i ty nie odrąbiesz swojej. W tym koncercie mogą wziąć udział tylko tacy, którzy nie mają głów.
„Jeśli ptaki potrafią śpiewać bez głów, to ja też mogę”, pomy­ślał duch, nie chcąc opuścić koncertu. Szybko pobiegł do jaskini, wziął dużą siekierę i kazał trzem siostrom odrąbać swoją głowę.
Dziewczyny zrobiły tak, jak kazał i w tej samej chwili były już wolne.

********************************* 

Dawna rycina pokazująca gwiazdy konstelacji Kruka

Kruk w astrologii ezoterycznej 


Kruk ma znaczenie mistyczne i magiczne także w chrześcijaństwie, nie tylko w tradycjach typowo kojarzonych z ezoteryzmem czy hermetyzmem, takich jak mistraizm czy Zakon Hermesa Trismegistosa. Sięgając do Bestiarium Chrześcijańskiego ks. Stanisława Kobielusa, warto zwrócić uwagę na symbolikę tego ptaka i jego znaczenie w ikonografii – zarówno pozytywne, jak i negatywne. Jak podaje antyczna mitologia, w starożytności białopióry kruk był ptakiem profetycznym mitologicznej Matki-Ziemi Gai, która miała swą wyrocznię w Delfach. 

Kruk to ptak który jest powszechnie uważany za symbol wolności i pewnych mocy okultystycznych. Może on swobodnie poruszać się po ziemi, pływać na wodzie tak jak ludzie, ale również ma możliwość wznieść się do nieba, wzlatywać w niebo niczym w mistycznym uniesieniu. Wiele kultur wierzy, że kruki są symbolem życia wiecznego, pomiędzy niebem a ziemią. Hinduskie bóstwo Śani czyli Saturn jest często przedstawione jako siedzące na wielkim czarnym kruku lub w linii prostej wronie jako protektora domostw – Śani Vahana. 

Kruk jest uważany przez ortodoksyjnych braminów i wyznawców hinduizmu jako posłaniec ze świata pitrs (Manes / przodków) i jest uroczyście „goszczony” kulkami gotowanego ryżu w co rocznym rytuale Śraddha. Śraddha lub Shraaddha jest to słowo w sanskrycie (podstawowy język liturgiczny w hinduizmie), które dosłownie oznacza coś lub jakiegokolwiek czyn, który jest wykonywany z całą szczerością i wiary (sraddha), szczególnie, jeśli chodzi o rytuały pogrzebowe i kult przodków. W hinduskiej religii, rytuał ten wykonuje jedna osoba, zwykle najstarszy syn, aby móc oddać hołd swoim przodkom (sanskryt: pitrs), w szczególności swoim zmarłym rodzicom. Zamierzeniem tego rytuału jest sposób, by ludzie mogli wyrazić głęboką wdzięczność i podziękowania w stronę rodziców i przodków, za to, że pomogli im być tym, czym oni teraz są oraz możliwość oddania modlitwy za ich spokój, można to porównać do traktowania tego rytuału jako „dzień pamięci”. Rytuał wykonywany jest zarówno dla ojca i matki oddzielnie, w dniach ich śmierci, w rocznicę lub zbiorowo podczas Pitru Paksha lub Shraaddha Paksha (noc dla przodków – moje wolne tłumaczenie), tuż przed Sharad Nawaratri, które ma miejsce jesienią. W praktyce, osoba która wykonuje shraaddha zaprasza Brahmanaas (osoby, które są uważane za bardzo szlachetne, godne, kompetentne, itd.), w tym dniu, w wyobraźni zastępują oni zmarłą matkę lub ojca i wykonuje się Homa, służy temu wystawne jedzenie, i traktuje się ich z całą gościnnością i wreszcie służy „Pinda pradaana”. (Pinda kulek z ryżu, podane jako ofiary z pitrs). Osoba prowadząca taki rytuał, później daje „Dakshina” (opłatę) do brahmanaas czyli kapłanów wedyjskich. Istnieją różne inne działania wykonywane, aby pokazać szacunek do Brahmanaas, jak mycie nóg itd. w trakcie shraaddha, ortodoksyjni hindusi w kruku też widzą swoich przodków, tak jak i w krowach, a te z koeli nadal jest „w modzie” wykorzystywać do tego rytuału. Ponieważ jest to jeden z najważniejszych i szlachetnych „samskar” (rytuały mające na zadanie oczyścić umysł i duszę), hinduscy mędrcy zastrzegają, iż konieczne jest, aby wykonawca rytuału rozumie podchodził do tego co on robi i że tylko wtedy będzie prawdziwa intencja rytuału, a wykonawca rytuału może czuć się całkowicie zadowolony. 

Kruk jest narodowym ptakiem w Królestwie Bhutanu i zdobi kapelusz królewski, reprezentując bóstwo Gonpo Jarog Donchen (Mahakali z głową kruka – jednym z najważniejszych bóstw, który przybrał formę kruka do zjednoczenia i prowadzenia kraju). Kruk jest znany w lokalnym języku jako „Jarog”. The Royal Raven Korona lub Druk Gyalpo, reprezentuje szacunek dla tych ptaków i wiarę Bhutanu w ich bóstwo ochronne. Jarog Dongchen wraz z Yeshey Gonpo (Mahakali) oraz Palden Lhamo (Mahakali) tworzą Boską Trójcę, która chroni króla i ludzi Bhutan przed krzywdą i zachowania ich w dobrym samopoczuciu. Zbrodnią straszliwą było i jest zabicie kruka! 

W mitologii greckiej nauczającej astrologii, Kruk jest pokazany wraz z bóstwem Apollo, który jest różnie ujęty jako bóg muzyki, prawdy i proroctwa, uzdrawiania, słońca i światła, zarazy, poezji. Kruk jest tam uważany za symbol szczęścia i wierzono w to że był posłańcem boga w świecie śmiertelników. Według narracji mitologicznej Apollo wysłał białego kruka ( w niektórych tłumaczeniach wrona ), do szpiegowania swojej kochanki, Coronis (była księżniczką królestwa Thessalian z Phlegyantis). W mitologii greckiej, Kruk jest posłańcem bogów, zarówno uosobnienie słońca – Helios i Apollo, jak i również związany jest z Ateną, Herą, Cronosem i Asklepios (Asclepius – syn Coronis i Apollo). 

Istnieje taka zasada, że pióro Kruka lub artefakt trzymany ze swoimi narzędziami do wróżenia, ujawni ci tajemnice i pokaże światło w ciemności. Dodawanie piór kruka do swoich narzędzi (np. czarnych piór na swojej różdżce, Athame, tarczy, bębnie, pentagramie) lub umacnianie swoich narzędzi w kształcie kruków jest potężnym sposobem korzystania z Magii Kruka. Uważa się, że kruki, które latają wysoko ku niebu, zanoszą modlitwę od ludzi do świata duchów i z kolei przynoszą wiadomości ze sfery duchowej czy astralno-mentalnej. 

W tradycji chrześcijańskiej biel upierzenia kruki utraciły dopiero po grzechu pierworodnym. W tekstach Starego Testamentu kruk jest wspomniany parokrotnie. Zamieszkiwał miejsca pustynne i ruiny (por. Iz 34, 11; So 2, 14). Mimo że należał do ptaków nieczystych, których spożywanie zostało zakazane przez Prawo Starego Testamentu (por. Pwt 14, 12. 14), w wielu przypadkach Bóg posługiwał się krukiem dla ratowania życia szczególnie ludzi przez siebie wybranych. Obecność kruka wpleciono w historię biblijnego potopu. Ptakiem tym, niczym zwiadowcą, posłużył się Noe, aby sprawdzić, czy opadły wody: „A gdy minęło czterdzieści dni, otworzywszy Noe okno korabia, które był uczynił, wypuścił kruka, który wylatywał i zaraz wracał, aż oschły wody na ziemi” (por. Rdz 8, 6-7).

Zadziwiającą orientację kruka, pozwalającą mu wrócić bezbłędnie na opuszczone miejsce, wykorzystywali starożytni żeglarze. Zabierali na statek do klatki kilka ptaków i wypuszczali je w określonym czasie. Jeśli wracały, świadczyło to, że ląd był jeszcze daleko. 

Pozytywnym przykładem zachowania się kruka może być historia proroka Eliasza opisana w Pierwszej Księdze Królewskiej: „I stało się słowo Pańskie do niego mówiące: «Odejdź stąd, a idź na wschód słońca i skryj się przy potoku Kerit, który jest naprzeciw Jordanu, i tam z potoku pić będziesz, a krukom rozkazałem, aby cię tam żywiły». Poszedł tedy i uczynił według słowa Pańskiego; a poszedłszy, usiadł w potoku Kerit, który jest naprzeciw Jordanu. A kruki też przynosiły mu rano chleb i mięso wieczorem, wodę zaś pił z potoku” (por. 17, 2-6).

Podobną jak wyżej funkcję ptaki te spełniły w historii św. Pawła Pierwszego Pustelnika opisanej przez św. Hieronima w Vita Sancti Pauli Primi Eremitae. Relacjonując odwiedziny św. Antoniego u św. Pawła, św. Hieronim notuje: „Prowadząc tę rozmowę, [Paweł i Antoni] spostrzegli, iż skrzydlaty kruk usiadł na gałęzi drzewa i – lekko z niej sfruwając – położył przed ich zdziwionymi oczyma bochen chleba. Po jego oddaleniu się, Paweł powiedział: «Popatrzże, prawdziwie czuły, prawdziwie miłosierny Pan przysłał nam pożywienie. Minęło już sześćdziesiąt lat od chwili, gdy zawsze otrzymuję pół bochenka chleba. Na twoje jednak przyjście Chrystus swoim żołnierzom podwoił porcję»”.

Krucza czerń włosów oblubieńca z Pieśni nad Pieśniami miała świadczyć o jego pięknie: „Głowa jego to złoto najlepsze, włosy jego jak latorośle palmowe, czarne jak kruk” (por. 5, 11). Św. Grzegorz Wielki przez słowa „czarne jak kruk” rozumiał, że człowiek, chociażby ozdobił się cnotami, to jednak zawsze winien pamiętać o swej grzeszności.

W Księdze Przysłów kruk został użyty jako postrach dla tych, którzy nie szanują swych rodziców: „Oko, które urąga ojcu i gardzi posłuchem dla matki swojej, niech wykłują kruki znad potoków lub niech je wyjedzą orlęta” (por. 30, 17).

Chrystus, pouczający słuchaczy o wyzbyciu się nadmiernej troski o dobra doczesne, odwołał się do kruków: „Przypatrzcie się krukom, iż nie sieją ani żną; nie mają one piwnic ani spichlerzy, a Bóg je karmi” (por. Łk 12, 24).

Cechy kruka dostrzeżone przez człowieka stały się przedmiotem interpretacji nawet w dziedzinie mitologii. Jego zamiłowanie do gór, wysokich drzew i wież spowodowało, że wiązano kruka z objawianiem się rzeczy tajemnych i niebiańskich. Uważany był za niezawodnego szpiega i posłańca istot boskich, który donosił im o tym, co działo się w strefie ziemi.

Kruk znalazł także swe miejsce w symbolice astrologicznej i mistyczno-magicznej. Gwiazdozbiór Kruka, widoczny w Polsce tuż nad horyzontem od kwietnia do czerwca, a więc w porze wiosennej, kojarzono z odrodzeniem życia i z nieśmiertelnością. Krukami nazywano uczniów pierwszego stopnia wtajemniczenia w hermetycznym mitraizmie, którego stopnie inicjcyjne są szkołą astrologii ezoteryczno-hermetycznej, gdzie rozpoczyna się od Hermesa czyli Merkurego, w tym od obserwacji planety Merkury zarówno jako gwiazdy wieczornej jak i porannej. Kruk jako konstelacja, mała konstelacja na niebie może zależnie od aspektów i jakości planet mieć wibracje i wpływy bardziej beneficzne (dobroczynne) jak i maleficzne (złoczynne). Gwiazdozbiór Kruka, widoczny w Polsce tuż nad horyzontem od kwietnia do czerwca, a więc w porze wiosennej, kojarzono z odrodzeniem życia i z nieśmiertelnością. Kruk to mały gwiazdozbiór, aktualnie 70-ty co do wielkości, gwiazdozbiór nieba południowego znajdujący się na południe od konstelacji czyli od gwiazdozbioru Panny. Z uwagi na małe rozmiary bywa zaliczany do używanych w profesjonalnej astrologii asteryzmów, chociaż jest gwiazdozbiorem z mapy nieba. W indyjskiej astrologii z czasów wedyjskich, Kruk z jego pięcioma najjaśniejszymi gwiazdami to 13-ta stacja księżycowa od Meszadhi (Punktu Barana), a 11-ta od tradycyjnej stacji Plejad, zwana Nakszatrą Hasta (Pięść). W chińskiej astrologii cztery gwiazdy czworokąta kruka zaliczane są do wnętrza Wielkiego Czerwonego Ptaka Południa (Garuda, Nán Fāng Zhū Què), a same tworzą stację Zhen, 28-mą stację i ostatnią na liście stację księżycową. 

W znaczeniu zdecydowanie negatywnym – kruk to zjadacz padliny, towarzysz diabła i demonów, ptak czarownic, symbol smutku i żałoby, nieszczęścia, towarzysz szubienic. Jak pisze Brunetto Latini, „kruk żywi się ścierwem, ale przede wszystkim dobiera się do oczu, a przez nie wyjada mózg”. A przecież utarło się przysłowie: „Kruk krukowi oka nie wykole”. Łatwo zrozumieć popularność kruka w czasach wojen. Żywienie się padliną było przyczyną jego nieczystości i przekleństwa. Artyści w przedstawieniach sceny Ukrzyżowania umieszczali kruki obok złego łotra wiszącego na krzyżu, powieszonego piekarza z Księgi Rodzaju, w historii o Józefie, którego bracia sprzedali w niewolę do Egiptu (por. Rdz 40, 22) czy wreszcie samobójcy Judasza.

Kruk bywa także symbolem śmierci i rozpusty, nieczystości, zatwardziałości serca i złodziejstwa. Odnoszono kruka także do pogan i heretyków głoszących fałszywą naukę. Uchodził także za symbol tych grzeszników, którzy odkładali nawrócenie, mówiąc stale „jutro, jutro”, podobnie jak kruk, który kracze: „cras, cras” (cras - łac. jutro). Aspekty astrologiczne w konstelacji Kruka mogą być związane ze śmiercią, zarówno fizyczną jak duchową. 

Jednakże, Hugon z opactwa św. Wiktora w Paryżu krakanie kruka interpretował pozytywnie, dostrzegał bowiem w nim symbol kaznodziei głoszącego kazania. Wspomniane wyżej przykłady poświadczają prawdę o wieloznacznej symbolice kruka. Zawsze dominował w niej jednak przede wszystkim aspekt negatywny. 

Gwiazdy Stałe Kruka 

Lista gwiazd stałych posiadających imiona własne w mistyczno-magicznym gwiazdozbiorze Kruka (łac. Corvus, gr. Κόρακος, Korakos) to m.in.: Gienah (γ Crv; 2,58 mag), Kraz lub chińska Tso Hea (β Crv; 2,65 mag), Algorab (δ Crv; 2,94 mag), Minkar (ε Crv; 3,02 mag), Alchiba (α Crv; 4,02 mag), Awis Satura (η Crv; 4,30 mag), Chang Sha [長沙] (ζ Crv; 5,20 mag), Polina (3 Crv; 5,45 mag). Gwiazdy tej małej konstelacji należą do drugiej i niższych klas jasności, aczkolwiek w dawnych Chinach astrolodzy badali już wpływ słabej gwiazdy Chang Sha. Gwiazdozbiór obejmuje siedem głównych, najjaśniejszych gwiazd, stąd zapewne mistyczne zainteresowanie Krukiem. 

Gienah - najjaśniejsza gwiazda w konstelacji Kruka. Zaliczamy ją do olbrzymów i oglądamy z odległości 154 lat świetlnych. Nazwa gwiazdy powstała przez skrócenie wyrażeń džanah al-gurab al-'aiman, tzn. prawe skrzydło kruka. Tradycyjna nazwa gwiazdy, Gienah, oznacza „skrzydło” i wywodzi się z arabskiego wyrażenia ‏al-janāħ al-ghirāb al-yaman: „prawe skrzydło kruka”. Dawniej dla jednoznaczności stosowano dwuczłonową wersję Gienah Ghurab bądź równoznaczne arabsko–łacińskie określenie Gienah Corvi („skrzydło kruka”), jako że gwiazda Epsilon Cygni także była określana nazwą Gienah (Cygni). W tablicach alfonsyńskich gwiazda ta nosi nazwę Algorab, lecz współcześnie odnosi się ona do Delta Corvi. 

Kraz - gwiazda ciągu głównego, której odległość wynosi około 146 lat świetlnych. Gwiazda ta ma nazwę własną Kraz, która pojawia się w atlasie Bečvářa. 

Algorab - gwiazda podwójna odległa o 86,9 lat świetlnych. Jej nazwa w Arabii pierwotnie oznaczała cały gwiazdozbiór Kruka (al-gurab, al-ghuraab, znaczy kruk). Gwiazda ta ma nazwę własną Algorab, pochodzącą od arabskiego‎ al-ghuraab, co oznacza „kruka”. Nazwę tę dawniej odnoszono także do gwiazdy Gamma Corvi (Gienah). 

Minkar - pomarańczowy olbrzym, którego światło potrzebuje 318 lat, aby dotrzeć na Ziemię. Nazwa wywodzi się z arabskiego minqar al-gurab, co oznacza dziób kruka lub nozdrza kruka. Gwiazda ma tradycyjną nazwę Minkar, wywodzącą się od arabskiego ‏al-minqār, „dziób” (Kruka). 

Al Chiba - żółtobiała gwiazda odległa od nas o 49 lat świetlnych. Jej nazwa al-chiba (w tłumaczeniu oznaczająca namiot) była dla mieszkańców pustyń nazwą całego gwiazdozbioru. Uług-Beg i astronomowie arabscy nazywali gwiazdę minqar al-gurab (al-ghuraab), tzn. dziób kruka. Mimo że została oznaczona przez Bayera jako Alfa, jest dopiero piątą pod względem jasności gwiazdą w tym gwiazdozbiorze. Jej tradycyjna nazwa pochodzi z języka arabskiego, al-xibā oznacza „namiot”. Termin ten pierwotnie odnosił się do asteryzmu o kształcie trapezoidu, złożonego z gwiazd β Crv, δ Crv, γ Crv i ε Crv. Wprawdzie Alfa znajduje się poza nim, ale nazwa Alchiba obecnie odnosi się właśnie do niej. Z terenów Polski gwiazda ta najlepiej widoczna jest wiosną. 

Awis Satura - eta Corvi, odległa o 59 lat świetlnych od Ziemi i Układu Słonecznego. 

Zeta Corvi (Chang Sha) - odległa o 420 lat świetlnych od Układu Słonecznego. 

Wpływy Kruka 

Światło czy Blask asteryzmu Hasta należą do kasty Vaiśya (gospodarze, kupcy, biznesmeni, samozatrudnieni) i sprzyjający sprzedaży, sztuce, rzeźbie, nauce, miłości małżeńskiej, noszeniu ozdób, lekarstw i kupowaniu powozów, gdy zawierają Księżyc w czasie narodzin. Urodzeni w dzień księżycowy będą złodziejami, handlarzami dużymi zwierzętami, malarzami, kupcami, będą przystojnymi i religijnymi. Kiedy Księżyc jest tu podczas urodzenia ale z maleficznymi aspektami, właściciel Horoskopu będzie aktywny, zaradny, bezwstydny, bezlitosny, złodziej i pijak. Rządzi czołgami i palcami (zdolnościami do rzemiosła). Główne tłumaczenie Hasta to "Ręka" ;ub "Pięść". Jego alternatywne tłumaczenie to „śmiech”; korzeń czy rdzen słowa, „Has” w sanskrycie oznacza „śmiać się”. Jego alternatywne nazwy „Bhanu” i „Ark” tłumaczone są odpowiednio na „Słońce” i „Promienie słońca”. 

Według Ptolemeusza Corvus czyli Kruk jest jak planety Mars i Saturn. Mówi się, że daje spryt, chciwość, pomysłowość, cierpliwość, mściwość, pasję, egoizm, kłamstwo, agresywność i materialne instynkty, a czasami powoduje, że jego właściciele w Horoskopie stają się agitatorami. 

Kiedy Tyfon ruszył w stronę Olimpu, bogowie w przerażeniu uciekli do Egiptu, gdzie przebierali się za zwierzęta; Apollo (Phoebus) stał się krukiem: „Korwin, zdobywca łupów i imienia, wspomagany w walce przez ptaka, który ukrywa pod powierzchnią ptaka boga Phoebusa” [Astronomica, Manilius, I wiek ne, s. 67]. 

Astrologiczne wpływy gwiazdy Algorab

Algorab to gwiazda stała o naturze Marsa i Saturna, która daje pewną destruktywność, wrogość, szatańskość, wstręt i kłamstwo, a także wiąże się ze zdobywaniem. [Robson *]. Gwiazda Algorab jest typu Mars-Saturn, która może pokazać bardziej kłopotliwą stronę Wagi, wariacja na temat prawdy, kiedy wymówka wydaje się bezpieczniejsza. [The Living Stars, Dr. Eric Morse, str. 175]. Opóźnienia i powściągliwość są wskazywane przez niepowodzenia, straty, niewłaściwe załatwianie spraw i ogólnie wrogość. Wypadki lub urazy, których trudno uniknąć. [Gwiazdy stałe i ich interpretacja, Elsbeth Ebertin, 1928, s. 60]. 

Przemiana duchowa to odwrócenie piór czarnych spowrotem w pióra białe, stawanie się białym krukiem misteriów hermetycznych i zapanowanie nad skłonnościami maleficznymi, przekierowanie ich impulsów destruktywnych chociażby na aktywność typowo żołnierską, wojskową, jak to miało miejsce wśród zwolenników mitraizmu w imperialnych legionach dawnego Rzymu. Impulsy emocji przenosimy na sztukę, rzeźbę, naukę, działalność gospodarczą czy biznesową albo na rozwój duchowo-religijny, emocje rozładowujemy śmiechem (has, hassa). 

Rycina konstelacji Kruka, Pucharu i Hydry (Węża Wodnego)


*********************************

Materiał pomiędzy gwiazdkami dopisany w edycji ******* 

4 komentarze:

  1. Ale biały kruk! To naprawdę rzadkość, bo niebywale trudno go spotkać. I musi to być naprawdę szczęście dla tego, kto go spotka!

    OdpowiedzUsuń
  2. Niedawno ukazała się książka: Czarna Samica Kruka. Horror nawiązujący do mitologii i podań o krukach.

    OdpowiedzUsuń
  3. Witam, mam pytanie. Robię dla dziecka łapacz snów. Wyczytałam, że najlepiej doczepiac pióra, które samemu się znajdzie. I na spacerze znalazlyśmy właśnie pióro kruka. Kruk ma symbolike negatywna jak i pozytywna, choc osobiscie bliżej mi do symboliki pozytywnej. Nie wiem czy doczepiac to piorko do lapacza, nie chce sprowadzic na nia nieszczesc? Proszę o radę

    OdpowiedzUsuń