IQ - Fakty i Mity o Inteligencji i Testach Inteligencji
W ujęciu A. Bineta (1905) inteligencja to przede wszystkim zdolność do wydawania trafnych sądów (ocen, osądów, a zatem jogiczna viveka), zwłaszcza w odniesieniu do problemów i sytuacji dnia codziennego. Myślenie człowieka inteligentnego jest ukierunkowane, czyli prowadzone według skutecznego planu zmierzającego do rozwiązania problemów. Binet jest autorem pierwszych stosowanych w praktyce, opartych na tych założeniach, testów pomiaru inteligencji, rozwiniętych później w USA przez L. Termana. W 1912 W. Stern zaproponował przedstawianie wyników testowego pomiaru inteligencji za pomocą tzw. ilorazu inteligencji. Jak wiadomo, inteligencja to sprawność w zakresie czynności poznawczych. Eksperci w dziedzinie badań nad inteligencją są zgodni jedynie co do tego, że inteligencja jest zdolnością uczenia się na podstawie własnych doświadczeń oraz zdolnością przystosowania się do otaczającego środowiska, a tak rozumiane cechy charakteryzują nie tylko człowieka, spotyka się je również u zwierząt. Inteligencja ujmowana jako cecha ludzkiego umysłu to zdolność myślenia, rozwiązywania problemów oraz angażowania adekwatnych do okoliczności procesów poznawczych (takich jak np.: uczenie się, szybkość przetwarzania informacji, zasoby uwagi i skupienia, pamięć robocza, kontrola poznawcza), od których zależy skuteczność przystosowania się do nowych sytuacji i sprawność działania.
 |
| Zagadka na Inteligencję: Ile tygrysów widzisz na tym zdjęciu/obrazie |
Szacuje się, że połowa populacji naszej planety ma IQ na poziomie 90-110 punktów, a dwie trzecie, nawet około 70 procent ma w przedziale 85-115 punktów. W rozwiązywaniu zadań na logikę można się wytrenować ćwicząć mózg regularnie. Testy na IQ mają tę samą wadę, co nowe matury - a profesorowie, przyjmując kandydatów na studia wiedzą, że wynik maturalny niewiele mówi o realnych możliwościach studentów. Oczywiście nie jest tak, że naturalny potencjał czlowieka i jego mózgu nie gra roli. Jeśli ktoś jest zdolny, nie potrzebuje wielu ćwiczeń, by zdobywać wysokie wyniki podczas rozwiązywania zadań typu logiczno-matematycznego. Natomiast przyjmując kandydatów na studia nigdy nie wiadomo, czy dana osoba osiągnęła wysoki wynik, bo taki potencjał posiada, czy może po prostu włożyła dużo pracy, by ten wynik zdobyć. Aby z powodzeniem rozwiązywać testy na IQ przede wszystkim potrzebna jest umiejętność logicznego myślenia i odrobina naturalnych zdolności. Testy Mensy są zbliżone do tych, które dostępne są dla każdego, a różnią się przede wszystkim tym, że typowych zadań z matematyki tam nie ma. Aby wejść w szeregi organizacji takiej jak Mensa trzeba na teście osiągnąć minimum 148 punktów w skali Cattella czyli 135 w skali inteligencji Wechslera. W tego typu zadaniach jak w testach IQ wykorzystywane są pewne triki, które są powtarzalne. Jeśli ktoś rozwiązuje takich testów dużo i udaje mu się odkryć te triki, to z każdym kolejnym zadaniem wyłapanie który trik został zastosowany przyjdzie mu znacznie szybciej i łatwiej, to kwestia treningu.
Najogólniej inteligencję można rozumieć jako zdolność przystosowania się do okoliczności dzięki dostrzeganiu abstrakcyjnych relacji, korzystaniu z uprzednich doświadczeń i skutecznej kontroli nad własnymi procesami poznawczymi. Badacze psyche zawężają zresztą tę definicję jeszcze bardziej, mówiąc o inteligencji jako zdolności do myślenia abstrakcyjnego, dzięki której człowiek może rozwiązywać zadania umysłowe wymagające oderwania się od konkretnych cech zadania i sytuacji. Współczesne definicje inteligencji można podzielić na trzy główne grupy:
1) Inteligencja jest określana jako zdolność uczenia się na podstawie własnych uprzednich doświadczeń. Osoba inteligentna może popełnić błąd, ale raczej go nie powtórzy, gdyż umie wyciągać wnioski z wydarzeń przeszłości. Będzie też próbowała wykorzystać uprzednie doświadczenia w pewnej dziedzinie lub w związku z określonym rodzajem zadań, planując bieżące czynności intelektualne.
2) Inteligencja to zdolność przystosowania się (adaptacji, synchronizacji) do otaczającego środowiska. Osoba inteligentna zachowuje się adekwatnie do okoliczności, a jeśli nie przestrzega reguł panujących w środowisku, to czyni to z chęci kontestacji, a nie z braku rozeznania wśród tych reguł czy też z powodu nieumiejętności wypracowania przystosowawczych wzorców działania.
3) Inteligencja to także zdolność metapoznawcza, czyli rozeznanie się we własnych procesach poznawczych i zdolność ich kontrolowania. Osoba inteligentna używa umysłu bardziej refleksyjnie i jest w stanie intencjonalnie sterować własnymi procesami poznawczymi, rozwijać wgląd. Medytacje refleksyjne pomagają rozwijać i uporządkować zdolności metapoznawcze, także omeny istotne dla zmysłu intuicyjnego poznawania.
Trzeba jednak kategorycznie powiedzieć, że każdego człowieka nie daje się wyszkolić na geniusza, gdyż oprócz sprawności intelektu potrzeba jest jeszcze ogromna wiedza, prawdziwa wiedza złożona z faktów. Widzimy wiele osób, których nie da się wyćwiczyć na masterów logicznych łamigłówek rozwijających inteligencję. Są jednak potrzebne jakieś uzdolnienia, jednak nie musimy ich nazywać ponadprzeciętnymi, to raczej ogólna sprawność przodomózgowia, płatów czołowych mózgu, zdolność do myślenia abstrakcyjnego. Chodzi o to, że podobny wynik osiągnie osoba, która ma bardzo duże uzdolnienia i nie rozwiązywała takich zadań wcześniej, co osoba o przeciętnym potencjale, która ćwiczyła bardzo dużo rozwiązywanie zagadek logicznych i matematycznych.
