Kruk - Mityczny Strażnik Ścieżki
Kruk (Corvus corax) - największy przedstawiciel rodziny wróblowatych - pełnił olbrzymią rolę w mitologiach różnych kręgów kulturowych. W dawnych mitach pełni role wyłącznie pozytywne, chociaż także związane ze śmiercią czy ostrzeganiem. Czarny kruk uchodzi za symbol inteligencji, jest ptakiem wróżebnym i proroczym, ale również utożsamianym ze zdobywcą świecidełek, bo jak sroka porywa drobne przedmioty, które przez brak wola ukrywa w różnych zakamarkach. Jest ptakiem słońca i świtu, bo krakaniem od przedświtu obwieszcza nadchodzący dzień, zachęcając do wczesno-porannej praktyki duchowej. W Turcji i na Bliskim Wschodzie oraz w Persji z tego powodu kruki pełniły ważną rolę w kulcie Boga Mitra – ten kto osiągnął najniższy stopień wtajemniczenia w mitraizmie otrzymywał nazwę „kruk”. Spostrzegawczość, pojętność, oswajalność i bystrość uczyniły z kruka posła bogów. W średniowieczu kojarzono kruka (przez zwrot „paść kruki”) ze śmiercią na szubienicy. Inne powiedzenie ma jednak bardziej pozytywne znaczenie – „kruk krukowi oka nie wykole” oznacza, że swój swego nie skrzywdzi. Kruk rozpoznaje innego kruka i nie krzywdzi członków swojej wspólnoty - to podstawowa zasada Braterstwa Mitry. Kruki to także ci, którzy wstają wcześnie i oglądają światło świtu oraz wschodzącego Słońca.
 |
| Kruk - Corvus corax |
Jego zasadnicza rola w symbolice wszystkich ludów i wszystkich kultur to bycie strażnikiem tajemnic. Pilnuje tajemnic przyszłości i wróżby. Widać to już w mistyce babilońskiej, w której wtajemniczany w misteria adept, musiał przejść siedem stopni uświadomienia, przybierając kolejno siedem imion. Pierwsze z nich to Kruk – symbol pierwszego stopnia, podobnie jak w misteriach Mitry. Wyraźna tu jest jego rola jako symbol strażnika progu tajemnic. Ten próg musiał być przekroczony, aby osiągnąć później pełną mądrość i czystość. Jego rolę strażnika poszerzano czasem. Np. w niektórych poematach o wyprawie Argonautów – np. Apolloniosa i Apollodorosa – pojawia się kreteński olbrzym z brązu, Talos, który oblatuje trzy razy dziennie wyspę i miota kamienie z procy, uniemożliwiając Argonautom przybicie do brzegu. Talos w astronomicznym traktacie późnoantycznym babilończyka Teukrosa objawia się jako konstelacja, a na jego głowie widnieje sylwetka kruka. Kruk jest także częstym znakiem na babilońskich kamieniach granicznych. W Afryce kruk właściwie wszędzie pełni rolę przewodnika, strażnika i ostrzegającego przed niebezpieczeństwem.
Kruki są symbolem małżeńskiej wierności, gdyż łączą się w pary na całe życie, a niewierność jest u nich bardzo rzadka. Pary zwykle co roku wybierają to samo miejsce na gniazdo. Na swym terytorium pozostają przez cały czas, tworzone pary są monogamiczne. Kruki dochowują sobie wierności prawdopodobnie do końca życia, nie są znane przypadki zmiany partnera czy partnerki w czasie życia tego drugiego. Kruki budują gniazdo na wierzchołku wysokiego drzewa, najczęściej iglastego, np. świerka lub sosny o gęstej koronie, a w górach na półce skalnej. Rzadziej gnieździ się para kruków na liściastych drzewach. Potężne gniazdo zbudowane z grubych gałęzi i drobniejszych patyków, wyściełane mchem, miękkimi trawami, korzonkami i sierścią zwierząt. Kruk uchodzi za symbol ptaka długowiecznego, chociaż współcześnie życie kruków jest coraz krótsze, w nieodpowiednim środowisku trwa zaledwie 10-15 lat. Znany jest przypadek kruka z londyńskiej twierdzy Tower, który na zamku dożył 44 lat, acz jeszcze na podstawie obrączkowania rejestruje się osobniki w wieku ponad 40 lat. W rzeczywistości stwierdzono, że pewien oswojony od pisklęcia kruk żył 69 lat przyjaźniąc się z człowiekiem, który go wychował. W różnych legendach i podaniach długowieczność kruków jest często wysławiana – niektórzy uważali, że niektóre osobniki żyły nawet 3 razy dłużej niż człowiek, to jest do 150 czy 180 lat. W odpowiednich warunkach kruk może żyć rzeczywiście bardzo długo.
