Hatha Joga

Natha - Czym jest autentyczna Hatha Joga 

Hatha Joga (Hatha Yoga) to ścieżka jogicznej praktyki mająca przynajmniej 7-9 tysięcy lat, zawiera ćwiczenia ascetyczno-mistyczne, moralne, oddechowe, cielesne (asany), medytacyjne…

Hatha Joga jest jedną z dwunastu starożytnych linii przekazu nauczania jogi, które wywodzą się bezpośrednio od Jogina-Boga Śiwa Yogeśvara. Hatha Joga jest całkowitą, pełną ścieżką przekazu, zawierającą kompletny trening duchowego rozwoju podzielony na siedem kolejnych stopni wtajemniczenia.

Hatha Joga jest schronieniem dla zranionych przez trzy cierpienia (czyny, emocje i myśli). Hatha Joga buduje dla wytrwałych w jej praktyce prawdziwą opokę duchowej realizacji.

Hatha Joga występuje w dwóch formach znanych jako Krijapada oraz jakoAnuttarapada. Pierwsza akcentuje subtelne ćwiczenia doskonalenia formy ciał(a), a druga ekscesywne odosobnienia i intensywną praktykę koncentracji.

Mędrcy Boży, Hatha Jogini tacy jak Krysznaćarya, Goraksza, Matsyendra czy Swatmarama doskonale znali Objawioną Mądrość Siły Woli (Hathawidjam) przekazaną im dzięki łasce Najwyższej Matki (Maha Mai) Hatha Jogi, Śri Dewi Parwati.

Hatha Joga to styl praktyki słoneczno- księżycowej, gdzie sylaba Ha oznacza słońce i oczyszczenie duchowe, a sylaba Tha zarówno księżyc jak i oczyszczenie psychofizyczne. Pozbawienie Hatha Jogi jej istotnej, duchowo- mentalnej części powoduje awarię całego bardzo metodycznego systemu, gdzie klasycznie jest Siedem Grup (Saptanga) ćwiczeń, z których każda musi być reprezentowana w treningu od początku edukacji, aby nauka Hatha Jogi miała ręce i nogi, cel i sens. 

Metodyka nauczania jest bardzo ważna gdyż Hatha Joga to rozwój zarówno ciała, jak umysłu i ducha. Nie wolno pomijać aspektu ćwiczeń skupiania, koncentracji czy medytacji, jak to czynią āsanolubni hochsztaplerzy, próbujący przerobić Jogę na jakiś alternatywny system wychowania fizycznego wedle mody zachodniej, która ma brzydki zwyczaj ignorowania lub niszczenia wewnętrznych wartości i metod praktyki. 

Prowadzenie ćwiczących do jak najlepszego dla zdrowia i rozwoju odżywiania wegetariańskiego jest tak samo ważne jak nauka przepłukiwania nosa, lewatywy jelita grubego czy zrelaksowanego leżenia w wodzie pozwalającego na swobodne dryfowanie w pozycji leżenia na plecach z niewielkim ruchem rąk. Medytacyjne spacery w dobrym rytmie oddychania jak i skupianie na płomieniu ognia czy punkcie ogniskowym wzroku, są tak samo ważne i potrzebne jak rozmyślania etyczne filozofii Śankhya czy nauka rytmicznego dreptania po rozżarzonych węglach ogniska. 

Elementy szamańskie są integralną częścią Hatha Jogi, a filozofia podstawą wychowania i edukacji Joginów. Zachodnie błędy polegające na ignoranckim nieuwzględnianiu większości ważnych nauk i praktyk Hatha Jogi sięgają granic bezdennej profanacji i nie ma dla nich żadnego sensownego wytłumaczenia.

Starożytni kładli nawet nacisk na głębsze zrozumienie zasady Ahinsa -Niekrzywdzenia z pierwszej grupy (Yama) jak i zasady Śauća - Oczyszczenia z drugiej grupy (Niyama) podstaw etyczno- filozoficznych, zanim wprowadzali zainteresowanych w podstawy Āsan. Metodykę tę widać w zaleceniach do praktyki u wszystkich starożytnych Mistrzów Jogi. 

Proste zestawy ćwiczeń rzekomo od tybetańskich mnichów, to podglądnięte „przez dziurkę od klucza” wprowadzenie do ćwiczeń klasztornych Hatha Jogi, a jakże wyrwane z całego kontekstu ćwiczeń mnisich, co czyni taki wyizolowany trening wręcz śmiesznym, jeśli ktoś uważa, że taki początkowy zestaw wystarczy dla zdrowia i długowieczności. 

Śiwa - Adi Guru - Iśwara - Yogeśwara - Adibuddha

“Chwała Najwyższemu Iśwarah, Adi Guru Śiwah, który wyłożył Mądrość Siły Woli, znaną jako Hathawidyam, swej małżonce Parwati dając jej środek urzeczywistnienia Ekstazy Świetlistego Ciała, Samadhi Mahabhoda! Chwała Adiśwarze, Najwyższej Doskonałości za wyłożenie nauk prawdziwej drogi Hatha Jogi.” - W taki właśnie sposób rozpoczynają się nauki Hatha Jogi zawarte w tradycyjnych traktatach. Pokazuje to podejście czci dla pierwszego Mistrza i Nauczyciela Hatha Jogi. Pierwsze wersety pokazują nam tylko prozaiczną prawdę o tym, od czego trzeba rozpocząć realny trening Hatha Jogi: od pozdrowienia i czci skierowanej ku Adi Guru, Adiśwarze, Mistrzowi Śiwah. Ofiaruję słowa tej prostej wielbiącej Mistrza Hatha Joginów modlitwy wszystkim adeptom poszukującym duchowego zjednoczenia metodami Hatha Jogi.

Powodzenie osiąga się w kultywowaniu Hatha Jogi dzięki właściwej postawie psychicznej. Pielęgnujemy cechy takie jak radość, wytrwałość, odwagę, mądrość i wiarę! Konieczna jest ufność w instrukcje Guru i szczere podążanie za duchowym przewodnictwem własnego mistrza duchowego. Niełatwo jest osiągnąć Jogę (Jednię) komuś kto podąża w mroki skłóconych sekt religijnych.

Hathawidya ofiarowana jest dla wydobycia poszukiwaczy Prawdy z mroków skłóconych filozoficznych sekt i teologicznych pogmatwań dogmatycznych. Należy powstrzymać się od duchowej ślepoty wywyższania własnej wiary religijnej ponad inne.

Jogin/i musi uwolnić się od zmartwień wytwarzanych przez umysł, powstrzymać się od wyrządzania zła, krzywdy i szkody, kradzieży i oszustwa. Mówienie prawdy, szczerość, wstrzemięźliwość, tolerancyjność, współczucie, skromność i siła dobrej woli to cechy godne pielęgnowania i rozwijania w treningu Hatha Jogi.

Ryszi Swatmarama w ‘Hathajoga Pradipika’ wykłada kurs metod Hathajogi jako podstawę (system wprowadzający) dla praktykowania ścieżki Radźa Jogi (Uro Jogi), która jest jedną z 12-tu linii przekazu jogi założonych przez Mistrza Śiwa. Wykład Swatmarama jest adekwatny dla systemów Klasycznej czy lepiej Autentycznej Hatha Jogi, a także Radźa Jogi i należy go traktować także jako metodę pomocniczą Królewskiej Ścieżki. Wykład ten odpowiada także metodzie praktyki przyjętej w intensywnym odosobnieniu jako forma Anuttarapada Hatha Jogi. Kolejność praktyk jest więc typowym przewodnikiem dla zainteresowanych jak zaaranżować długie odosobnienie poświęcone ćwiczeniu Hatha Jogi non-stop (np. przez kilkanaście kolejnych lat).

Mistrz Hatha Jogi, Ryszi Gheranda ukazuje autentyczną Hatha Jogę jako linię przekazu jogi od podstaw i wyłożony trening należy uznać za fundamentalny przewodnik po Ścieżce Hatha Jogi. Jest to autentyczna Krijapada Nathjoginów. Kolejność wprowadzania ćwiczeń Sześciu Oczyszczających Rytuałów, inna niż wymieniona przez Gheranda, wynika z indywidualizacji metod ścieżki, która przeznaczona jest dla konkretnego adepta. Indywidualna instrukcja Guru dla praktykowania jest niezwykłej wagi i bez niej nie radzi się nawet próbować ćwiczeń. Wykład Ryszi Gheranda to obraz Hatha Jogi w codziennym życiu, jako styl życia duchowego adeptów i adeptek ścieżki Hatha Jogi.

Siedem Stopni Praktyki Hatha Jogi 

Siedem Grup czy Stopni praktyk stanowi ścieżkę znaną jako Hatha Joga:

1. Śodhana (Szatkarman) – Sześć Rytuałów Oczyszczenia;

2. Dridhata (Âsana) – wzmocnienie formy ciał(a); siła; zręczność;

3. Sthairyam (Mudra i Bandha) – postawa stabilności i cichości;

4. Dhairyam (Pratjahara) – cierpliwość, wytrwałość; uspokojenie;

5. Laghwan (Prânajâma) – lekkość, wnikliwość, jasność;

6. Pratyakszam (Dhârana/Dhjâna) – wrażliwość, rozpoznawanie;

7. Samâdhi - ekstaza ciała światła; odosobnienie; pokój;

Ścieżka skrócona, czterostopniowa pojawia się dla bardziej uzdolnionych w praktyce, którzy praktykują jednocześnie po dwie lekcje, biorąc dwa stopnie jako jeden i wykonując jednocześnie dwie Sadhany! Wtedy ćwiczenia Śodhana i Dridhata są niejako jedną klasa praktykujących, co ułatwia nauczanie.

Śodhana – Początkowe Praktyki Autentycznej Hatha Jogi 

Absolutną i niezbędną podstawą jakiegokolwiek treningu Hatha Jogi jest Śodhana- rytuał oczyszczenia, obejmujący znów zasadniczo sześć grup wstępnych ćwiczeń znanych jako:

Neti (Neti Krija) – usuwanie nieczystości nozdrzy; oczyszczanie wodą kanałów nosowych; płukanie nosa i gardła; najbardziej elementarna praktyka wszystkich Nathów praktykujących autentycznie Hatha Jogę;

Dhauti - ablucje całego ciała, kąpiele i obmywania; obmywania ciała od zewnątrz i od wewnątrz; obmycie ciała, przewodu pokarmowego, oczu, uszu, oczyszczenie zębów, języka i skalpu;

Nauli(ka) (Laulika Krija) – oczyszczenie umysłu poprzez masowanie brzucha, natężanie i rozluźnianie brzucha, ćwiczenie mięśni brzucha oraz wzmacnianie pasa przepony rytmicznym oddychaniem i naprężaniem całej powłoki brzusznej;

Basti (Wasti) – lewatywy, przepłukania; obmywania wnętrzności czy jak wolimy dolnej części przewodu pokarmowego od odbytnicy aż do żołądka; lewatywy służą przedłużeniu życia i uwolnieniu się od starości i chorób;

Kapalabhati - oczyszczenie głowy poprzez specjalne oczyszczania nosa i ust z pomocą oddechu lub strumienia wody; rozwija się jaśniejącą aurę wokół głowy na podobieństwo Świętych Bożych;

Trataka - skupione wpatrywanie, koncentracja; ćwiczenie patrzenia z wielką uwagą aż do zatrzymania ruchu fal myślowych; wpatrywanie w obiekty (grahja) takie jak płomień, kwiat, punkt i inne ćwiczenia wzroku; rozwija się dobry wzrok i zdolności do głębokiej wizualizacji; podstawową Trataką jest skupienie na płomieniu Ognia; 

Ćwiczenia te zwane są Szatkarmanem (Sześcioma Rytuałami Oczyszczenia) i stanowią podstawową praktykę duchową, sadhanę, każdej autentycznej odmiany Hatha Jogi. Liczba sześciu ćwiczeń skutecznie zmiękcza bastiony egotyzmu oraz uwalnia od wszelkich astralnych, demonicznych wpływów jakie mogłyby zdarzyć się na duchowej drodze, inaczej mówiąc oczyszczamy sześć aspektów zmysłowej natury.

Adeptem Hatha Jogi jest osoba praktykująca Sześć Rytuałów Śodhasany, zwanych Pierwszą Klasą Hatha Jogi, która otrzymała inicjację od swego Guru. Każdy inicjowany adept linii przekazu Hatha Jogi zwany jest Natha, co oznacza Strażnika Ścieżki. Zakon (Ścieżka) praktykujących Hatha Jogę zwany jest Nathsampradaya (Ciało Strażników Ścieżki HJ) lub Karthabadźa!

Podstawowy, intensywny kurs Hatha Jogi to praktyka Śodhana wypełniana przez okres przynajmniej 3 i pół roku (obiegu ziemi wokół słońca). W późniejszym okresie przechodzimy do intensywniejszych treningów Asan oraz Mudr i Bandh. W ciągu roku praktyki Śodhasana, co dwa miesiące kładziemy nacisk na kolejną grupę oczyszczeń. Rozpoczynamy od Neti i postępujemy według podanej kolejności. Ostatnie dwa miesiące kładziemy nacisk na Tratakę. Przez trzy kolejne lata powtarzamy taki cykl. Ostatnie pół roku, co miesiąc wzmagamy inną z grup według kolejności. Śodhasana to praktyka głównie indywidualna. Ćwiczenia konsultujemy z Guru (Aćarją) postępując za Jego radami i wskazówkami.

Usiłowania praktykowania Hatha Jogi bez realnej i głębokiej pracy z Sześcioma Rytuałami Oczyszczenia (Śodhana) przypominają budowanie domu bez fundamentów, budowanie na samym piasku. Owoce takiego treningu łatwo się traci, a ćwiczenia stają się czczą gimnastyką. Łatwo też o kontuzje i urazy podczas asan, jeśli ciało nie jest wcześniej oczyszczone Śodhasaną, Postawą Czystości, uzyskaną z tych podstawowych praktyk wszystkich prawdziwych Hatha Joginów. Brak też właściwych duchowych owoców praktyki zwanych Siddhi! Nawet postępy w asanach stają się odległe.

Drugi Stopień Hatha Jogi 

W drugiej lekcji czy klasie, Dridhata, praktykuje się 84 formy postaw Siedzenia (Âsana znaczy siedzenie) przekazanych przez Pana Śiwa (Iśwara-Śiwa), z których 32 formy są najniezbędniejsze dla ludzkości. Większość Âsan wykonywana jest w formie lotosowej, stąd dla rozwinięcia treningu Asan, opanowanie lotosu (Padmasana) jest absolutnie najpilniejszą koniecznością.

Umiarkowane odżywianie polega na spożywaniu pokarmów lekkich, smacznych i naturalnie słodkich. Czwarta część żołądka powinna pozostać pusta, a pokarm ofiaruje się Iśwara Śiwa (Adi Guru). Zdrowe, jarskie odżywianie wymagane jest, jeśli chcemy rozpocząć pracę w drugim kręgu praktyki, dridhata (asana). W intensywnej praktyce Anuttarapadam zjada się co najwyżej jeden posiłek dziennie, w porze do południa. Zachowuje się długotrwałe okresy postów, gdzie 7, 21 i 40 dni to ledwie “rozgrzewka”.

Pawanmukta (uwalnianie napięć) to podstawowa praca z ciałem, służąca uwolnieniu napięć blokujących ciało przed możliwością siedzenia w lotosie. Jest to praca przygotowująca do właściwej praktyki asan będących przewodnią nutą treningu Drugiej Klasy Hatha Jogi. Zasadą praktyki Pawanmukta jest przeciąganie ciała poprzez naprężanie i odprężanie zarówno fizyczne jak i mentalne oraz ruch okrężny, spiralny w postaci wszelkich krążeń.

Najniezbędniejszą Asaną jest Siddhasana (Owocne Siedzenie, Postawa Owocu), która umożliwia właściwą praktykę skupienia i koncentracji. Ciało jest proste, lewa pięta przy kroczu, prawa pięta ułożona na lewej, a palce stóp schowane pomiędzy łydkę a udo. Głowa pochylona tak, że broda jest przyciśnięta do piersi. Dłonie ułożone na kolanach w geście mądrości (widja) i przejrzystości (prakaśa). Nogi ułożone w sierp księżyca oddają znaczenie sylaby THAM, zaś pochylona głowa jest symbolem słońca, co ma znaczenie sylaby HAM. Łącznie, postawa oddaje ideę Ha-Tha i pozwala z wdechem energii księżyca wznosić się ku słońcu, a z wydechem, energii słońca oświetlać księżyc. Oddychanie jest głębokie, wydech jest uwalniającym westchnieniem.

Uproszczoną wersję siddha asany zwie się Muktasaną, w której prawa pięta spoczywa na lewej, jednakże palce stóp nie są schowane pomiędzy łydkę a udo drugiej stopy. Każdy adept ćwiczący Hatha Jogę winien jak najszybciej opanować Siddhasanę (Muktasanę), która niezbędna jest do głębszego praktykowania tej ścieżki. Siddhasana jest podstawą dla rozpoczęcia praktyki Dźniana (Ćin) Mudry.

Stworzonych przez Iśwara Śiwa asan jest 84, z których cztery są najważniejsze:Siddha, Padma, Simha i Bhadra. Najwygodniejszą i najpiękniejszą jest Siddhasana. Spośród 84 asan należy zawsze praktykować Siddhasanę, gdyż jest ona najważniejsza. Oczyszcza ona 72 tysiące Nadis – subtelnych kanałów energii. Postawa ta kompletnie i subtelnie czyści kanały energetyczne będące wzorem zdrowia i doskonałości formy ciała (sthulla rupa).

Serię tych czterech najważniejszych asan można wypełniać jako jedną lekcję praktyki lotosowej. Rozpoczynamy medytacją Nathów w Siddhasanie. Następnie przechodzimy do Padmasany (Pełny Kwiat Lotosu). Oczywiście, gdy potrzeba, z pomocą Pawanmuktasany – ćwiczeń uwalniających napięcia i bloki ciała utrudniające wykonanie tych asan. Dalej z Lotosu wykonujemy Simhasanę przyjmując archetyp Ryczącego Lotosowego Króla Lwa. Następnie próbujemy ustalić ciało w postawie Bhadrasany będącej zaawansowaną odmianą Lotosu, w której ręce przełożone za plecami chwytają palce odpowiadających im nóg. Kończymy więc postawą pełnego związania kanałów energii zmysłów, gdzie zarówno ręce jak i nogi zostają splecione. Pamiętajmy, że ASANA to postawa wiodąca na drogę ku Doskonałości.

Natha, który kontempluje swego Atmana (Istotną Jaźń), zważa na umiarkowaną dietę (nieprzejadanie się i posty) oraz praktykuje Siddhasanę przez 12 lat, niewątpliwie osiąga Siddhi Jogi. Tak realizuje Owoc Urzeczywistnienia Boga.

Instruktorzy (Aćarja Snataka) Hatha jogi mają więc za podstawowy cel doprowadzenie swoich adeptów do umiejętności praktykowania kontemplacji w postawie Siddhasany przez dłuższy okres czasu. Nie ma prawa nauczać Hatha Jogi ktoś kto nie przeszedł rocznej praktyki kontemplacji w tej asanie, nie jest jej w stanie nauczyć ani ku niej doprowadzić innych.

Tradycyjna lista asan zawsze wymienia Siddhasane jako pierwszą. Kiedy opanuje się Siddhasanę, należy niezwłocznie opanować Padmasanę, aby móc praktykować większość innych Asan oraz Mudry. W ciągu 84 dni tradycyjnego odosobnienia Nathów codziennie praktykuje się jedną kolejną Asanę, aż do perfekcji. Jest to odosobnienie znane jako samnjasa Nathjoginów.

Brak dobrego wzorca pełnych form āsan powoduje, że wielu pod hasłami Hatha Jogi ćwiczy rzeczy, które są zupełnie do niczego nie przydatne, a przecież 84 klasyczne wielkie āsany to specjalne postawy ciała budzące pewne zdolności, talenty, umiejętności, a w końcu i moce. W istocie, 84 āsany to pewne archetypy, doskonałości w oparciu o ruch i postawę gdzie ważny jest także sposób osiągania danej formy ciała. 

Bajdurzenie o rzekomo tysiącach czy milionach āsan, to bredzenia osób, które nie tylko nie znają celów ćwiczeń, ale którym wydaje się, że jakakolwiek postawa czy pozycja ciała jest āsaną, co jest zupełną nieprawdą. Mnożyciele pustych i bezużytecznych bytów powinni raczej poszukać dobrego Guru- Mistrza Przewodnika, od którego nauczą się jak āsany powinny wyglądać, a także jak je ćwiczyć, jak osiągać pełne, doskonałe formy każdej z 84 āsan, które w treningu Siddhów służą osiąganiu doskonałości ciała, co przejawia się aktywacją zdolności i mocy paranormalnych czy jak kto woli duchowych. Umiejętność dobierania zestawów āsan dla uczniów do ich codziennej praktyki na długi czas to także umiejętność dobrych, autentycznych Mistrzów Hatha Jogi. 

Sthairyam – Trzeci Stopień Praktyki Hatha Jogi 

(Stopień Zaawansowania) Hatha Jogi to oczywiście praktykowanie Mudr i Bandh których wymienia się zasadniczo aż 25, co daje ogólny schemat pracy w tym stopniu. Sthairjam, jak zwiemy ten stopień służy rozwojowi cichości i stabilności. Mistrz Śiwa tak powiada o Mudrach swej małżonce, Dewi Parwati: “O Dewi! Poznanie wszystkich Mudr wynosi do stopnia adepta (wtajemniczonego). Powinny być zachowane w tajemnicy i nie mogą być wyjawiane byle komu. Dają one joginom szczęśliwość, lecz nie łatwo opanować je nawet Marutom (Aniołom Powietrznym).”

Hinduscy nauczyciele częstokroć traktują europejczyków jako potencjalnego “byle kogo”, stąd rzadko biały człowiek ma jakieś pojęcie o Mudrach. Brak tej lekcji w wielu europejskich kursach jogi. Zamiast autentycznej nauki Mudr i Bandh, można spotkać uproszczone kursy “mudr małych palców” specjalnie dla europejczyków, tak zaaranżowane aby nic specjalnego nie osiągnęli i faktycznej tajemnicy nie poznali.

Asana to niezbędna klasa aby móc potem rozpocząć praktykowanie Mudr i Bandh. Technika zwana Bandha jest niejako łatwiejszą i wstępną formą oczyszczającą dla aplikacji Mudry. Tyle tytułem wstępu o tej lekcji dla zainteresowanych realnym praktykowaniem Hatha Jogi. Teraz wymienimy sobie 25 klasycznych Mudr Mocy:

Maha-Mudra;

Nabho-Mudra;

Uddhijana-Bandha;

Dźalandhara-Bandha;

Mula-Bhandha

Maha-Bhandha;

Mahawedha-Bandha;

Klećari-Mudra (Odmiany jak w Akaśi);

Wiparitakarani-Mudra;

Yoni-Mudra;

Śaktićalani-Mudra;

Tadagi-Mudra;

Manduki-Mudra (także jako Linga Mudra w kilku odmianach;

Śambhawi-Mudra;

Pańćadharana-Mudra: Parthiwi, Ambhani, Agneji, Wajawi, Akaśi

Aświni-Mudra (także jako Linga Mudra w kilku odmianach);

Paśini-Mudra;

Kaki-Mudra;

Matangi-Mudra;

Bhudźangani-Mudra;

Prana Mudra;

Bhućari-Mudra;

Akaśi-Mudra (W odmianach ułożenia dłoni: Gyana, Śunya, Wayu, Prithiwi, Prana, Apana, Apana Wayu);

Yoga-Mudra (warianty: Hrid, Śankhi/Muszla, Waruna).

Sesja podstawowa zapoznawczej pracy z jedną Mudrą trwa jedną Muhurtę. Jest to w przybliżeniu dobra godzina lekcyjna, gdyż Muhurta to 1/30 doby, a więc 48 minut. Techniki Mudra i Bandha czasami zdają się na siebie nakładać, a niektóre z nich mogą występować pod zmienionymi nazwami, jednakże kanon tych ćwiczeń uznać należy za absolutnie podstawowy.

Według Ryszi Swatmarama, najważniejszą z pośród Mudr jest Khećari: “Nie masz drugiego Mudry nad Klećari!” Owocną Khećari praktykuje się siedząc w postawie pełnego Lotosu. Wtedy język wywijany jest do tyłu, aby dotykał języczka w podniebieniu. Ważność tej Mudry dla głębszej realizacji duchowej potwierdza zarówno Laja Joga jak i Radźa Joga. Khećari gładzi wszelkie grzechy, usuwa przyczyny starzenia się, cierpienia i śmierci. Przynosi uwolnienie od dolegliwości, pragnienia jedzenia i snu, także usuwa umysłowe otępienie i osłabienie. Karma i czas tracą władzę nad adeptem pozostającym w lotosowej postawie Khećari-Mudra.

Dhairyam – Czwarty Stopień Hatha Jogi 

Czwarta Lekcja, Dhairyam czy Pratyahara, to praca nad cierpliwością, wytrwałością i uspokojeniem w ich najgłębszym sensie. W Hatha Jodze jest to niezmienność i stałość wobec wszelkich przejawów namiętności czy pragnień doczesnych. Nathowie doświadczają wypróżnienia sfery myślowo-czuciowej ze wszelkich chaotycznych i nieuporządkowanych fal przeżyć i wrażeń. Nie należy tutaj poddawać się porywom światowych pasji i uwikłań. Jogin jest obojętny zarówno wobec pochwały jak i wobec krytyki, wobec słodkiego czy gorzkiego, zimnego czy ciepłego.

Dhairyam można rozumieć jako intensywną pracę nad wytrzymałością ciała i psychiki w krańcowych czy ekstremalnych warunkach. Jest to trening poświęcenia się do granic możliwości i hartu ducha. Ściąganie energii psychicznej zmysłów z przedmiotów zewnętrznych do wewnątrz i gromadzenie zapasów energii wewnątrz, w zbiorniku naszego centrum, to prawdopodobnie sama esencja Pratjahara.

Pratyahara to zatopienie w odczuwaniu Jednego Bytu, Wszechobecności Boga. Doświadcza się głębi spokoju wewnętrznych przestrzeni. Oczywiście pozostając w którejś z lotosowych pozycji Mudry, które służą obudzeniu wewnętrznego życia kontemplacyjnego. Aby rozpocząć realną praktykę duchową tego stopnia Hatha Jogi niezbędne jest długotrwałe oczyszczanie się poprzez Bandhy oraz opanowanie wszystkich Mudr. Aby nauczyć się technik Mudry potrzeba generalnie wyćwiczyć się w dłuższym siedzeniu w pozycji Padmasany, czyli w postawie pełnego lotosu. Wąska i ciasna jest Droga prowadząca do duchowego wyzwolenia!

Mistyczne Znaczenia Ha i Tha 

Termin Hatha składa się z dwóch sylab: Ha i Tha. ‘Ha’ to energia Prany, siły życia, symbol rzeczywistości, kształt Mistrza Śiwa, także niebiańska woda oraz niebiańska mądrość. ‘Tha’ to księżycowa odbiorczość, romantyka, przyjemność, a także koncentracja. Ha to słońce, zaś Tha to księżyc. Solarna energia oznacza tensję, naprężenie, zaś księżycowa wzmaga relaks, rozprężenie i odpoczynek. W ten sposób sylaba Ha odnosi się do strumienia słonecznego nozdrza zwanego Pingala, a Tha do nozdrza księżycowego zwanego Ida. Naprężenie i odprężenie, tensja i relaks to właściwe sposoby równoważenia energii Pingala i Ida.

Hatha to odbieranie rzeczywistości, koncentracja prany (niebiańskiej wody życia), przyjemność koncentracji na kształcie Mistrza Śiwa, księżyc przyjmujący słoneczną pranę (energię), to rozkosz odbierania i koncentracji niebiańskiej mądrości. Termin Hatha oznacza równowagę lub zrównoważenie energii Pingala i Ida, słońca i księżyca, aktywności i pasywności, promienności i pasywności. Zrównoważenie przynosi ze sobą wielką Moc, Siłę, a to jest właśnie esencja znaczenia terminu Hatha.

Z mantrycznego punktu widzenia sylaby Ham i Tham to nasienne wibracje (bidźa) siły solarnej. W potocznym znaczeniu Hatha tłumaczy się jako siłę, a Hatha Jogę jako Jedność Sił, Jedną Moc. Solarna siła to inaczej Potęga Woli, jeśli przejawia się w połączeniu i równowadze. Aktywność (siła) manifestuje się najlepiej w odpocznieniu, słońce w księżycu, wtedy jest Mocą Woli. Słońce (Surja) symbolizuje boską duszę, zaś księżyc (Ćandra) symbolizuje duszę zwierzęcą (psychikę). Połączenie obu wyzwala potężną Siłę Jedności.

Dźina lub Dźajna to Zwycięzca, ten który poskromił pragnienie wcielania się, zdobywca oświecenia, wiedzy i wolności. Słowo to określa zrealizowanego Natha, który jest wielkim bohaterem, zwycięzcą ciała i zmysłów, Mahawirą. Dźina jest uosobieniem doskonałego Natha (Adepta, Strażnika Ścieżki). Śriwatsa najwyższej wiedzy serca boskiej istoty promieniuje z serca Dźaina w postaci podwójnej Wadźry, którą Natha nosi jako symbol celu Hatha Jogi.

Hatha to Ha + Tha, co trzeba dobrze zrozumieć, aby móc zacząć prawidłowo wyjaśniać i wprowadzać cały system najpopularniejszej choć wcale nie najłatwiejszej z odmian Jogi. Ha to aktywność, działanie, praca, wysiłek, a Tha to pasywność, bierność, odpoczynek, relaksacja. Hatha to trening ideowo opierający się na połączeniu przeciwieństw w harmonijną całość, gdzie po wysiłku następuje odpoczynek, a cykle napięcia i odprężenia postępują naprzemiennie. 

Wielka jest wartość dobrze prowadzonych ćwiczeń opartych na naprzemienności i przeciwstawności. Zasada ta dotyczy zarówno ćwiczeń bardziej fizycznych jak i bardziej mentalnych, ale też połączenia w harmonii pracy fizycznej i umysłowej. Ha to nadawanie i promieniowanie, a Tha to przyjmowanie i odbieranie, stąd Hatha opiera się na harmonii mówienia i słuchania, nauczania i uczenia się. 

W samej swej istocie Ha wymaga aby dawać coś innym, a Tha aby przyjmować coś od innych, oczywiście tutaj, w przedmiocie Jogi. Stosowanie tej zasady przeciwstawności jedynie w āsanach jest straszliwym uproszczeniem, kiedy Nauczyciel uczący Jogi prawidłowo powinien umieć istotne zasady pokazać na wielu przykładach w Życiu. Ha to otwieranie się, a Tha to zamykanie się, Ha to łączenie się czystą więzią z innymi, a Tha to odcinanie mrocznych powiązań, aż do wyłączenia. Ha to życie, a Tha to śmierć, które to procesy można uznać za skrajne, jako że narodziny to życie, a umieranie czy nawet samo starzenie to jest śmierć i są to mistyczne procesy, które trzeba głęboko akceptować. 

Nauczyciele Hatha Jogi powinni rozwijać zdolność dogłębnego i wszechstronnego wyjaśniania procesów Ha i Tha w praktyczny sposób.

Autorskie Kursy Zachodniej “Jogi” 

W krajach Europy i Ameryki tworzy się wiele Kursów Nauczycielskich, które rzekomo dają prawo nauczania Hatha jogi, jednak bardzo często owe kursy nie mają związku z autentycznym nauczaniem tej najbardziej znanej z nazwy Jogi. Nie dyplomy i certyfikaty ale dobry związek z Mistrzem i Aśramem, z którego tradycja nauczania pochodzi jest znakiem rozpoznawczym rzeczywiście dobrej Szkoły Jogi oraz zdolność nauczania od podstaw ćwiczeń z każdgo klasycznej Hatha Jogi nauczanej według wzorca danego przez Iśwara Śiwa oraz Ryszich. 

Rozmaite autorskie kursy i metody rzekomej Hatha Jogi nie tylko, że nic nie wnoszą ale są wręcz szkodliwym wypaczeniem podstawowej idei Jogi, którą jest Jedność, tak z Mistrzem jak i wszystkimi aktywnymi Nauczycielami wychowanymi prze Mistrza prawidłowo przekazującego całą tradycję Jogi. W swej istocie Joga to całościowe, holistyczne ujęcie, stąd pozbawianie w treningu adeptów jakiś istotnych części nie jest już Jogą ale tak zwanym „jogoszustwem”. Nie należy się nabierać na tandetę ani na rzekome innowacje czy unowocześnienia, które w istocie są jedynie skandalicznymi wypaczeniami. 

Tak jak Europa nie jest oddzielona od wielkiej całości jaką jest Eurazja, tak Joga jest częścią uniwersalnej i powszechnej kultury duchowej ludzkości, a tworzenie Jogi rzekomo specjalnie dla Europejczyków nie ma sensu ani racji bytu siejąc jedynie niepożądane wypaczenia. Ludzie niedojrzali duchowo do przyswojenia całości Jogi, włącznie z jej wieloma realnymi poziomami zaawansowania, tworzą rozmaite uproszczenia, podobnie jak „jogoszuści” pragnący jedynie zysku za wszelką cenę. Poszukujący od wieków i tysiącleci uwrażliwiani są na to, aby żadnego aspektu nauki czy praktyki Jogi nie pomijać ani nie zaniedbywać, a należyte ćwiczenie musi być zrównoważone. 

Postęp związany jest z rozwojem, z ewolucją świadomości, która odbywa się przez pokolenia, w miarę kolejnych wcieleń Atmana-Duszy w nowe ciała i to właśnie Świadomość, Ćittam jest wiodącym przedmiotem treningu, a ciało fizyczne, witalne, astralne, mentalne i inne są jedynie otoczką dla praktyki na planie bytu, na którym Świadomość jest akurat mocniej zakotwiczona. Tradycja Hatha Jogi (Natha Sampradaya) należy do najstarszych nie tylko w Eurazji, ale i na całym świecie, a nie do pomyślenia jest od tysiącleci, aby zaawansowany Uczeń jakiegoś Mistrza nie chciał pomagać młodszym w praktyce, siostrom i braciom Mistrza, od którego przyjął naukę, praktykę i wtajemniczenie. 

Om Yogam! Om Natham!